TRỐN THUẾ TRẮNG TRỢN: NGÂN SÁCH THẤT THỦ

Các hệ sinh thái doanh nghiệp và hộ kinh doanh đang lợi dụng lỗ hổng chính sách để trốn thuế một cách trắng trợn, gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước. Chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú của Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội nhận định, hình thức chuyển giá là thủ đoạn phổ biến nhất trong việc che giấu doanh thu không hợp pháp.

Theo ông, các doanh nghiệp thường có hai loại hàng hóa: có hóa đơn đầu vào và không có hóa đơn. Trong sản xuất thực phẩm chức năng, ví dụ, nguyên liệu nhập khẩu chính ngạch có hóa đơn, còn nguyên liệu nhập lậu thì không. Do đó, các doanh nghiệp có thể bán hàng qua nhiều bước trong hệ sinh thái, với mức giá thấp hơn giá trị thực, nhằm giảm lợi nhuận chịu thuế. Chẳng hạn, giá thành sản xuất khoảng 100.000 đồng một hộp, bán ra chỉ 120.000 đồng, doanh nghiệp vẫn có thể lãi, đồng thời tránh nộp thuế thu nhập doanh nghiệp 20%. Qua các bước trung gian, lợi nhuận thực tế bị bóp nghẹt, khiến doanh nghiệp không còn lãi để nộp thuế.

Các doanh nghiệp và hộ kinh doanh lợi dụng việc bán hàng trôi nổi, không có hóa đơn đầu vào, để hợp thức hóa trong hệ sinh thái. Chẳng hạn, hộ kinh doanh bán hàng không hóa đơn, áp dụng thuế khoán với mức thấp, thu lợi nhuận “khủng”, rồi bán hàng lại cho các doanh nghiệp khác trong hệ thống. Khi bán cho các cơ sở yêu cầu hóa đơn đầu ra, các hộ kinh doanh chuyển sang kê khai thuế phù hợp, mức thuế chỉ khoảng 1,5%, quá thấp so với mức thu thuế từ doanh nghiệp chính thống.

Chị Hoàng Hường, một nữ doanh nhân nổi bật trong lĩnh vực thực phẩm chức năng, cũng bị cáo buộc lợi dụng các kẽ hở này để trốn thuế. Bằng cách sử dụng các doanh nghiệp và hộ kinh doanh trong hệ sinh thái, Hường đã kê khai doanh thu khủng khiếp, tránh nộp thuế đúng mức. Các cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, bắt giữ các bị can liên quan về tội vi phạm quy định về kế toán, đồng thời phát hiện Hường có đến 18 công ty, 25 hộ kinh doanh và 44 cá nhân để hoạt động trốn thuế quy mô lớn, gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo luật sư Trương Thanh Đức, việc xóa bỏ thuế khoán từ năm tới là bước tiến tích cực nhằm nâng cao tính công bằng trong nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, ngành thuế cần hoàn thiện quy định pháp luật và tăng cường ứng dụng công nghệ để quản lý chặt chẽ hơn các hoạt động đầu ra, đầu vào, đặc biệt trong các lĩnh vực rủi ro cao như sữa, thực phẩm chức năng, dược phẩm và mỹ phẩm. Ông cũng đề xuất cần có các quy trách nhiệm rõ ràng cho cơ quan quản lý địa phương khi phát hiện vi phạm kéo dài, nhằm đảm bảo công tác giám sát và xử lý kịp thời, hiệu quả.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án và bắt giam Hoàng Thị Hường cùng các đồng phạm, làm rõ hành vi che giấu doanh thu và trốn thuế quy mô lớn. Từ tháng 1.2021 đến nay, Hường đã để ngoài sổ sách gần 1.800 tỉ đồng doanh thu, kê khai sai thuế giá trị gia tăng gần 2.100 tỉ đồng, cho thấy quy mô hoạt động và mức độ phức tạp của các thủ đoạn trốn thuế trong lĩnh vực này.