LỢI DỤNG THỜI CƠ ĐỂ LÙA GÀ TRONG THỊ TRƯỜNG TÀI SẢN MÃ HÓA

Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 5.10, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết Bộ chưa nhận được đề nghị nào từ doanh nghiệp tham gia thí điểm thị trường tài sản mã hóa. Dù kỳ vọng sẽ có nhiều đơn vị đăng ký, nhưng số sàn hợp pháp dự kiến chỉ giới hạn tối đa năm.

Trong khi đó, thực tế vẫn tồn tại nhiều sàn ảo lôi kéo nhà đầu tư, cho thấy thị trường tiền số vẫn còn nhiều mảng tối. Trong tháng 8, Công an tỉnh Phú Thọ đã phá thành công đường dây lừa đảo dựa trên mô hình đa cấp qua website tcis.ai và đồng tiền kỹ thuật số TCIS, do Nguyễn Chánh Đáng đứng đầu. Nhóm này dùng hình thức huy động vốn trái phép, quảng bá về công nghệ máy tính lượng tử, blockchain và token TCIS như một dự án công nghệ chân chính của Canada, thuê người nước ngoài đóng vai doanh nhân thành đạt thuyết trình thành công để gây dựng lòng tin.

Chỉ trong chưa đầy một năm, nhóm đã thu hút hơn 4.000 nhà đầu tư, tổng số tiền gần 2 triệu USD, tương đương 50 tỉ đồng. Số tiền này sau đó bị dùng vào các hoạt động giao dịch ngoại hối và tiền kỹ thuật số, biến thị trường tiền số thành một “khu rừng” đầy rẫy sàn ảo.

RẤT NHIỀU NGƯỜI VIỆT KHAO KHÁT TIỀN SỐ

PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, giảng viên ĐH Kinh tế TP.HCM, nhận định rằng việc các cơ quan chức năng đang xúc tiến thử nghiệm tài sản số đã tạo điều kiện cho các đối tượng lợi dụng để kêu gọi vốn, gây rủi ro lớn cho nhà đầu tư. Ông lưu ý trong giai đoạn này, nhiều dự án tiền số mang tính ẩn danh, dù mong muốn “tham gia sớm” để hưởng lợi, nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Ông nhấn mạnh: “Khi thị trường minh bạch và pháp lý rõ ràng, nhà nước tổ chức chính thức, đó là thời điểm an toàn để tham gia.”

Theo số liệu của FBI, thiệt hại toàn cầu do lừa đảo liên quan đến tiền số trong năm 2024 lên tới 9,3 tỉ USD, tăng gần 70% so với năm trước. Việt Nam nằm trong số sáu quốc gia có dòng tiền gian lận cao nhất thế giới, cho thấy tầm quan trọng của cơ chế giám sát chặt chẽ để duy trì niềm tin thị trường.

NHÀ ĐẦU TƯ CẦN ĐỂ Ý TRƯỚC RỦI RO

Trong diễn đàn “Đối thoại chính sách tài sản mã hóa” tổ chức ngày 8.10 tại Đà Nẵng, ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (UBCKNN), cho biết sau 6 tháng kể từ khi có đơn vị cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa được cấp phép, các nhà đầu tư trong nước không còn được giao dịch trực tiếp qua các sàn chưa được phép của Bộ Tài chính, nếu vi phạm sẽ bị xử lý rạch ròi.

Số liệu của Triple-A năm 2024 cho thấy hơn 20% dân số Việt Nam sở hữu tiền số, trong khi theo dữ liệu từ Chainalysis, Việt Nam là trong ba quốc gia đứng đầu về mức độ chấp nhận tiền số, gấp ba đến bốn lần trung bình toàn cầu.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Hữu Huân cũng cảnh báo rằng hầu hết số tiền số người Việt sở hữu đều được giữ ở các thị trường nước ngoài, thường là ẩn danh. Chưa rõ liệu người dân có chuyển lượng tiền này về nước giao dịch hay không, vì quy định hiện tại chỉ cho phép nhà đầu tư nước ngoài thực hiện giao dịch. Việc mua bán tiền số của người Việt trên sàn quốc tế là vi phạm pháp luật, nhưng việc phát hiện, xử lý gặp nhiều khó khăn do các giao dịch không dễ kiểm soát.

TS Đặng Minh Tuấn, Chủ tịch Liên minh Blockchain Việt Nam, nhấn mạnh rằng quy định thí điểm sẽ giúp tạo khung pháp lý rõ ràng, hạn chế hoạt động tự phát, dễ lừa đảo. Ông đề xuất cần sớm mở rộng quyền mua bán cho người Việt trên các sàn quốc tế sau khi thị trường đã có khung pháp lý vững chắc, nhằm làm cho thị trường trở nên hấp dẫn hơn, thu hút cả nhà đầu tư nội địa lẫn quốc tế.

Theo ông Lê Bảo Nguyên, Phó tổng giám đốc SSI Digital, nghị quyết 05 là bước tiến quan trọng giúp minh bạch hóa thị trường tài sản mã hóa Việt Nam. Nhà đầu tư nay có thể tham gia các hoạt động hợp pháp, có cơ chế bảo vệ rõ ràng, khác hẳn các nền tảng phi chính thống. Doanh nghiệp có thêm kênh huy động vốn mới qua token hóa bất động sản, trái phiếu, tiết kiệm thời gian và chi phí. Đồng thời, nghị quyết thúc đẩy ứng dụng công nghệ blockchain, định danh số, lưu ký số, góp phần vào chuyển đổi số quốc gia.

Tuy nhiên, để thị trường vận hành ổn định và hiệu quả, cần quy định rõ minh bạch thông tin, phân loại sản phẩm, nâng cao giám sát, phát hiện gian lận, thúc đẩy chuẩn an ninh mạng và lưu ký quốc tế. Ngoài ra, chương trình giáo dục tài chính cho nhà đầu tư cũng đóng vai trò quan trọng để giảm thiểu rủi ro.

VIỆC THÍ ĐIỂM TÀI SẢN MÃ HÓA GIÚP HUY ĐỘNG VỐN VÀ QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG

Nhiều chuyên gia đồng thuận rằng việc cho phép thí điểm thị trường tài sản mã hóa không chỉ giúp nhà nước dễ dàng kiểm soát, thu thuế hiệu quả hơn mà còn mở ra cơ hội huy động vốn cho doanh nghiệp, thu hút dòng ngoại tệ, giảm chảy ngầm trong nền kinh tế và hạn chế hoạt động lừa đảo, bảo vệ quyền lợi người chơi đường dài.