CHỐNG SỰ XÂM LƯỢC CỦA THỰC DÂN VÀO NGHỀ PHẬT GIÁO TẠI THẤT SƠN

Trong bối cảnh lịch sử đấu tranh chống lại ách đô hộ của thực dân Pháp, các phong trào yêu nước tại miền Nam đã thể hiện sức mạnh và lòng kiên trung qua nhiều cuộc khởi nghĩa. Một trong những điểm nổi bật chính là hành trình chống lại sự đàn áp ngày càng căng thẳng nhắm vào các tín ngưỡng Phật giáo đặc thù, như hệ phái Tứ Ân Hiếu Nghĩa và Cửu Long Tự — những tổ chức tôn giáo đã trở thành lực lượng phản kháng tinh thần và ý chí không khuất phục. Các sự kiện tại Thất Sơn – vùng đất huyền thoại, nơi hội tụ của các phong trào chống thực dân, đã ghi dấu những tháng năm đấu tranh cam go và những lần pháp nạn nghiêm trọng.

SAU THẮNG BẠI TRÊN CHIẾN TRƯỜNG, TỒN TẠI NGHỀ PHẬT GIÁO VÀ PHONG TRÀO CHỐNG THỰC DÂN TRỞ NÊN NHIỀU HƠN

Sau thất bại của cuộc khởi nghĩa Bảy Thưa ở Láng Linh, lực lượng của Quản cơ Trần Văn Thành không còn giữ được phong trào, buộc nhiều người chạy vào rừng sâu, núi non để tránh đàn áp. Trong đó, núi Tượng thuộc dãy Thất Sơn trở thành nơi trú ẩn lý tưởng, bởi địa thế hiểm trở, gần kinh Vĩnh Tế, dễ thoát qua Cao Miên khi có biến cố. Tại đây, Đức Bổn Sư Ngô Lợi đã cử đệ tử tâm huyết là Trần Tịnh thành lập và mở rộng các hoạt động khai hoang, lập ấp, đồng thời truyền bá giáo lý và các nghi thức thờ cúng của phái Tứ Ân.

HỆ PHÁI TỨ ÂN HIẾU NGHĨA VÀ NHỮNG CHIẾN DỊCH CHỐNG PHÁP

Trong các lần pháp nạn, hệ phái Tứ Ân Hiếu Nghĩa trải qua nhiều thử thách khắc nghiệt. Đặc biệt, trong cuộc đàn áp đẫm máu năm 1885, nhà cầm quyền Pháp đã cho đốt phá chùa chiền, đẩy các tín đồ vào cảnh khổ cực. Tường trình của mật thám Pháp ghi nhận việc thờ cúng Quan Công và câu chuyện “kết nghĩa vườn đào” như một dấu hiệu của hoạt động tập hợp chống đối nhà đô hộ. Nhà văn Sơn Nam từng nhấn mạnh lòng yêu nước và tinh thần đấu tranh của đạo phái này, mô tả rằng lòng yêu nước của các tín đồ rất nồng nàn, chan chứa ý chí chống ngoại xâm.

NHỮNG LIÊN ĐỚI VỚI PHÁP VÀ PHONG TRÀO CHỐNG ĐÔ HỘ

Trong giai đoạn sau, các hoạt động khởi nghĩa của các phong trào như Thiên Hộ Dương và Thủ Khoa Huân vẫn tiếp diễn dù ngày càng khó khăn. Một ví dụ tiêu biểu là ông Trần Văn Điền, nguyên soái của Đức Lâm, từng là nghĩa sĩ của Thiên Hộ Dương, đã tự tử khi bị giam giữ vào năm 1908 để tránh ra tòa. Những hành động này thể hiện rõ sự kiên cường của các chiến sĩ yêu nước, bất chấp hiểm nguy, chấp nhận hy sinh nhằm giữ vững phong trào chống thực dân.

NHỮNG LẦN PHÁP NẠN VÀ BÀI HẠT CỦA ĐẤU TRANH

Các cuộc đàn áp tàn khốc của thực dân Pháp đã gây ra nhiều thiệt hại nặng nề cho các tín ngưỡng và phong trào đấu tranh. Năm 1881, lễ đại trai đàn do Đức Bổn Sư tổ chức tại núi Tượng nhằm cầu siêu cho các chiến sĩ chống Pháp hy sinh, cũng là lần đầu tiên nhà cầm quyền để ý và theo dõi sát sao các hoạt động tôn giáo độc lập này. Từ đó, nhiều cuộc đàn áp diễn ra, quân Pháp dùng vũ lực để giải tán, đốt phá các chùa chiền, răn đe và làm tê liệt các phong trào yêu nước qua các thủ đoạn tàn bạo. Trong suốt 12 năm từ 1876 đến 1888, Thất Sơn đã chứng kiến nhiều lần bị tấn công hủy hoại, nhưng đạo phái vẫn tìm cách duy trì hoạt động bí mật và truyền đạo.

Sau những thất bại liên tiếp, các chiến sĩ và tín đồ của các phong trào chống thực dân vẫn bền bỉ giữ vững khí thế. Khi vua Hàm Nghi bị bắt, một số người chạy sâu vào Thất Sơn, tìm nơi ẩn náu để tiếp tục chống lại sự xâm lược, dù biết rõ nguy hiểm đang chờ đợi. Theo nhà văn Sơn Nam, trước năm 1945, danh tiếng của Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Hiếu Nghĩa vẫn âm thầm lan tỏa, chỉ được biết trong nội bộ dân gian, còn những người ngoài khóm làng khó lòng tiếp cận.

Chống thực dân, bảo vệ tín ngưỡng và giữ gìn khí chất yêu nước trở thành biểu tượng của tinh thần bất khuất, như chính những cuộc đấu tranh tại Thất Sơn đã chứng minh rõ qua từng thời kỳ.