NHỮNG ĐỒI NÚI NÁT BỎNG VÀ NHỮNG NGƯỜI DÂN NGUỘI TRONG NƠI Ở TẠM THỜI SAU LŨ LỤT KINH HOÀNG

CON ĐƯỜNG NHỎ HƠN 3KM TRỞ THÀNH ĐƯỜNG BÊ TÔNG MỎNG MANH NHƯNG CHƯA KỊP MỪNG CHUYỆN

Con đường nối từ quốc lộ 16 vào bản Phá Mựt, xã Nhôn Mai, mới được đổ bê tông sau hơn 3 km xây dựng, vẫn chưa kịp mang lại niềm vui thì trận lũ quét dữ dội cuối tháng 7 đã tàn phá hầu hết mặt đường. Nước lũ dâng cao, chảy xiết, khoét sâu hai bên khiến công trình bị phá hủy hoàn toàn. Chính quyền địa phương đã cố gắng vá đường bằng máy múc để đáp ứng tạm thời, nhưng việc đi lại bằng xe máy vẫn vô cùng khó khăn.

Người dân trong bản Phá Mựt gặp nhiều khó khăn sau lũ khi nhà cửa bị cuốn trôi toàn bộ, họ phải sống tạm bợ trong các căn nhà bạt dựng cạnh đường dân sinh dưới chân núi. Cách đó khoảng 2 km, 13 hộ dân thuộc bản này đã phải chuyển đến nơi tạm cư, sống trong nhà bạt sau khi nhà bị lũ cuốn trôi hoàn toàn từ giữa tháng 8. Ông Lê Hồng Thái, Chủ tịch UBND xã Nhôn Mai, cho biết trong tổng số 36 nhà bị sạt lở và trôi, các hộ dân chỉ kịp sơ tán, không kịp bảo quản tài sản. Chính quyền xã đã phối hợp cùng Bộ đội biên phòng dựng 13 căn nhà bạt, mỗi căn rộng 24 m², đủ để sinh hoạt, đặt bếp ngoài để đảm bảo vệ sinh và phòng chống cháy nổ. Mỗi hộ nhận được một bóng đèn năng lượng mặt trời, bồn chứa nước 2.000 lít, gạo, mì tôm và các nhu yếu phẩm cần thiết.

Họa nhiên, phương án tạm thời này chỉ được xem là giải pháp lâu dài, còn việc xây dựng khu tái định cư mới sẽ mất nhiều thời gian hơn. “Chúng tôi mong sớm có khu vực ổn định hơn để người dân có thể sinh sống lâu dài,” ông Thái chia sẻ. Trong số những người thiệt hại nặng, ông Lữ Văn Dính, sống hơn 3 tháng trong nhà bạt, kể rằng gia đình ông bị lũ cuốn trôi toàn bộ nhà cửa và tài sản. Ông cho biết: “Cái nồi, cái chăn cũng không còn. Cả quần áo sau lũ cũng chỉ còn bộ mặc trên người. Các nhà hảo tâm, chính quyền đã hỗ trợ chúng tôi quần áo, gạo ăn và nhà bạt để ở. Nếu không có những hỗ trợ đó, chúng tôi không biết sẽ sống ra sao.” Hiện tại, 60 người trong các nhà bạt vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt vào những ngày mưa gió, khi họ phải sơ tán đến trường trung tâm xã cách đó 6 km để tránh nguy cơ sập đổ của tán cây lớn.

NỖI LO CHO SỐ PHẬN CỦA CÁC HỘ DÂN MẤT NHÀ VÀ DỰ ĐỊNH TƯƠNG LAI

Trận lũ cuối tháng 7 đã cuốn trôi 73 căn nhà tại xã Nhôn Mai, trong đó bản Na Hỷ có 3 hộ bị mất nhà. Những người này hiện phải sống tạm bợ, chờ đợi chính sách hỗ trợ. Chị Kha Thị Mằn, một trong những hộ mất nhà, chia sẻ: “Không còn đất ở, tiền cũng không có mà mua đất mới. Tôi chỉ mong Nhà nước sớm hỗ trợ đất và tiền để dựng nhà lại, chứ ở thế này khổ lắm.” Ngoài ra, còn nhiều hộ dân khác cũng phải sống trong tình cảnh tương tự, còn chờ chính sách hỗ trợ để được quyền sở hữu đất và xây dựng nhà mới.

UBND xã Nhôn Mai đã lập tờ trình gửi UBND tỉnh Nghệ An đề xuất xây dựng khu tái định cư mới tại trung tâm xã, nhằm làm chỗ ở ổn định cho 36 hộ dân bị mất nhà và đang sống trong vùng nguy hiểm. Dự kiến khu này sẽ có diện tích khoảng 5,5 ha, với kinh phí dự kiến khoảng 25 tỉ đồng. Tuy nhiên, quá trình thu hồi đất làm dự án này gặp phải nhiều khó khăn do đất xây dựng là rừng phòng hộ, cần qua nhiều thủ tục và thời gian dài. Trong khi đó, chính quyền lo ngại về an toàn của các hộ dân hiện tại, đồng thời đề xuất phương án di dời xen ghép đến các khu dân cư lân cận để tránh rủi ro.

Ngoài ra, còn có 147 hộ dân khác tại các bản vùng núi cũng đang phải di chuyển do sạt lở đất, nguy cơ mất an toàn cao. Xã Nhôn Mai đang đề xuất hỗ trợ kinh phí để người dân tự tìm đất xen ghép nhằm ổn định cuộc sống.

TÁC ĐỘNG Nghiêm TRỌNG Đến KINH TẾ và SINH KẾ

Hàng chục ha đất trồng lúa, chủ yếu nằm ven suối, bị đất đá vùi lấp hoàn toàn do lũ kéo đến. Bản Na Hỷ có 133 hộ dân sống dựa vào hơn 20 ha lúa vụ hai mỗi năm, nhưng trận lũ đã phá hủy hầu hết diện tích này, khiến cho nguồn lương thực chính của người dân bị đe dọa nghiêm trọng. Các đập tưới tiêu cũng bị vỡ, gây khó khăn trong việc tưới tiêu, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất.

Tại xã Tam Quang, hai trận lũ cuối tháng 7 và tháng 8 đã gây thiệt hại hơn 163 tỉ đồng, phá hủy nhiều nhà cửa, đất đai và diện tích sản xuất. Chủ tịch UBND xã, ông Nguyễn Hữu Hiến, cho biết các diện tích đất trồng lúa bị vùi lấp hoặc bị phá hủy, khiến người dân không còn nguồn gạo để duy trì cuộc sống, dẫn đến nguy cơ thiếu lương thực kéo dài.

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nghệ An, hiện có 14 xã miền núi đề xuất xây 20 dự án tái định cư tập trung với tổng kinh phí khoảng 637 tỉ đồng để hỗ trợ 938 hộ dân bị ảnh hưởng. Đồng thời, có 13 xã đề xuất phương án bố trí dân cư xen ghép cho 559 hộ, nhằm ổn định đời sống lâu dài của cư dân vùng bị thiên tai.

Chính quyền địa phương cũng đang gấp rút hoàn thiện hồ sơ để trình các cấp phê duyệt dự án, mong muốn sớm có giải pháp ổn định cuộc sống cho người dân vùng lũ, đồng thời giảm thiểu rủi ro về an toàn và sinh kế dài hạn trong tương lai.