QUÁ TẢI NGHIỆM TRỌNG NGUYÊN NHÂN DO CÁC QUY ĐỊNH PHÁP LÝ LỖI THỜI

Trong cuộc họp mới đây với lãnh đạo UBND TP.HCM, ông Nguyễn Tấn Phát, Bí thư Đảng ủy phường Sài Gòn, đã phản ánh thực trạng quá tải trong công tác chứng thực sau khi sáp nhập các phường. Theo ông, lượng hồ sơ sao y, chứng thực tăng gấp 2 đến 3 lần so với trước, có những trường hợp người dân phải sao y tới 1.000 bản căn cước chỉ trong một lần đến cơ quan. Một phó chủ tịch UBND phường phải ngồi ký xác thực suốt 2 tiếng đồng hồ để hoàn tất thủ tục cho người dân.

QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT KHÔNG CÒN PHÙ HỢP VỚI THỰC TẾ

Tình trạng quá tải chứng thực không phải vấn đề riêng của TP.HCM mà là vấn đề chung của nhiều địa phương. Theo lãnh đạo HĐND TP.HCM, tại bộ phận một cửa của nhiều xã phường, có đến 2/3 hồ sơ liên quan đến việc chứng thực sao y, gây áp lực lớn cho cán bộ, đặc biệt là các phó chủ tịch UBND phường. Điều này khiến họ phải dành cả ngày để ký các giấy tờ, gây gián đoạn công việc và mệt mỏi.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, ủy viên Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội, chia sẻ rằng gần đây bà nhận được nhiều phản ánh từ cử tri về việc phải đi lại nhiều lần để hoàn tất các thủ tục hành chính, trong đó có chứng thực giấy tờ. Trong khi đó, các cán bộ cấp xã lại phản hồi rằng dù làm hết sức mình, họ vẫn không thể đáp ứng kịp thời yêu cầu, vì lượng hồ sơ quá lớn.

NGUYÊN NHÂN QUÁ TẢI ĐẾN TỪ BẤT CẬP PHÁP LÝ VÀ TĂNG CƯỜNG CƠ CẤU HÀNH CHÍNH

Nguyên nhân chính của tình trạng quá tải không chỉ từ số lượng hồ sơ tăng đột biến mà còn do các quy định pháp luật chưa phù hợp với điều kiện thực tế. Theo quy định tại Nghị định 23/2015, hai chức danh có quyền ký chứng thực và đóng dấu của UBND cấp xã là chủ tịch và phó chủ tịch. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi cho biết việc giao chủ tịch UBND xã thực hiện nhiệm vụ chứng thực thay cho các cán bộ tư pháp – hộ tịch chuyên trách là không hợp lý, góp phần làm gia tăng gánh nặng.

Ngoài ra, nhiều thủ tục như chứng thực sơ yếu lý lịch, yêu cầu nộp giấy tờ giấy, đã lạc hậu khi chuyển đổi số và có xu hướng bị lỗi thời. Những quy định này gây ra những bất cập lớn trong quá trình thực thi, góp phần làm tăng số lượng hồ sơ chứng thực không cần thiết và kéo dài thời gian xử lý.

SỬA ĐỔI Nghị Định 23/2015 – GIẢI PHÁP CHÍNH ĐÁNG

Trong bối cảnh đó, dự thảo sửa đổi Nghị định 23/2015 nhằm giảm tải áp lực cho bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện thủ tục cho người dân và doanh nghiệp. Các nội dung sửa đổi sẽ tập trung phân cấp thêm thẩm quyền cho các cán bộ tư pháp – hộ tịch, mở rộng danh mục các giấy tờ được chứng thực và cập nhật phù hợp với xu hướng chuyển đổi số. Đồng thời, dự kiến sẽ quy định rõ các đối tượng, nội dung, quy trình trong việc chứng thực, nhằm tránh sai sót và giảm thiểu các vụ chứng thực sai, gây hậu quả xấu.

ĐẠI BIỂU NGUYỄN THỊ VIỆT NGA VÀ ĐỘI NGŨ NGHỊ QUYẾT GIẢM TẢI

Chia sẻ quan điểm, bà Nguyễn Thị Việt Nga ủng hộ việc mở rộng thẩm quyền chứng thực cho các công chức tư pháp – hộ tịch, thay vì chỉ giới hạn trong chủ tịch và phó chủ tịch. Điều này sẽ giúp giảm tải đáng kể cho các cán bộ cấp xã, phần nào giảm thiểu tình trạng mỗi ngày phải ngồi ký hàng nghìn giấy tờ.

Tuy vậy, bà cũng nhấn mạnh rằng việc phân cấp cần phải đi kèm với kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo quy trình, chất lượng và chính xác. Bà đề nghị xây dựng quy trình rõ ràng, phân loại loại giấy tờ để tránh sai sót, gây ảnh hưởng tiêu cực đến công tác quản lý nhà nước và quyền lợi của người dân.

Đẩy nhanh tiến trình đào tạo và xây dựng hành lang pháp lý cũng là ưu tiên trong việc thực hiện các đề xuất này. Bộ Tư pháp cũng đã gửi hướng dẫn cụ thể để các tỉnh, thành phố xây dựng các quyết định liên quan đến ủy quyền, nhằm đảm bảo các quy trình rõ ràng, minh bạch.

PHÂN QUYỀN CHỨNG THỰC ĐƯỢC XEM LÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN

Tại TP.HCM, các trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã mới chỉ có 3 người được ký chứng thực, trong khi các chủ tịch và phó chủ tịch thường xuyên bận rộn họp hành, không thể đáp ứng kịp yêu cầu của người dân. Do đó, việc ủy quyền cho các cán bộ khác để ký chứng thực sớm được đánh giá là giải pháp khả thi và sẽ được HĐND TP. HCM quyết định trong kỳ họp tới.

Trong khi đó, các chuyên gia nhận định rằng, nhằm giảm tải tối đa các thủ tục hành chính, cần tập trung vào cắt giảm giấy tờ không cần thiết. Bộ Công an cũng đề xuất bổ sung trong dự thảo luật sửa đổi để hạn chế yêu cầu xuất trình giấy tờ của người đã có căn cước điện tử, nhằm tối ưu hóa quy trình chứng thực, giảm thời gian và chi phí cho người dân.

THẤU HIỂU VẤN ĐỀ TẬN GỐC – SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ ĐỂ ĐỔI MỚI

Ngoài các giải pháp pháp lý, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin là chìa khóa nhằm giảm tải công việc chứng thực. Theo đề xuất của đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, khi các dữ liệu quốc gia và bộ ngành hoàn thiện, người dân chỉ cần xuất trình mã định danh cá nhân để các cơ quan có thể kiểm tra, xác nhận thông tin trong vòng vài giây. Điều này không chỉ nâng cao tính chính xác mà còn giảm thiểu thời gian, công sức của người dân.

Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh rằng tiến trình xây dựng và liên thông dữ liệu còn gặp nhiều hạn chế do chưa hoàn thiện, nhất là trong giai đoạn chuyển đổi số toàn diện. Do đó, việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn cần đột phá trong quản lý, đầu tư và phát triển hạ tầng công nghệ.

Các chuyên gia luật và quản lý nhà nước đều thống nhất rằng, giảm tải cho bộ máy hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực chứng thực, cần dựa trên nền tảng cắt giảm giấy tờ và chuyển đổi số hiệu quả. Các giải pháp này đều hướng đến mục tiêu cuối cùng là phục vụ người dân nhanh chóng, minh bạch và thuận lợi hơn.