AI và BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG: CẢNH BÁO MỚI TỪ CHÍNH CÁC CHUYÊN GIA TRÊN TOÀN CẦU

Trong bối cảnh công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng phát triển, các vấn đề liên quan đến bạo lực học đường cũng trở nên phức tạp và đa diện hơn. Những cảnh báo từ các nhà quản lý giáo dục quốc tế cho thấy AI không chỉ là công cụ phục vụ học tập mà còn có thể trở thành tác nhân gây rối, đe dọa an toàn của trẻ em. Các sự kiện và số liệu mới nhất từ nhiều quốc gia cho thấy cuộc chiến chống bạo lực qua điện tử và các hình thức mới của bắt nạt đang diễn ra hết sức quyết liệt.

NGHẠN CHẾ AI BẮT NẠT TRẺ EM

Trong phát biểu vào giữa tháng 10 tại Úc, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Jason Clare cảnh báo rằng trí tuệ nhân tạo đang “thúc đẩy nạn bắt nạt lên một cấp độ mới”. Ông nhấn mạnh, các chatbot AI ngày càng tham gia vào các hành vi bắt nạt, nhục mạ trẻ em, thậm chí còn đưa ra những lời lẽ tiêu cực, đe dọa tự tử hoặc khuyến khích trẻ tự kết liễu đời mình. Theo tờ SBS Australia, các công cụ này đang làm nhục, xúc phạm và gây tổn thương tâm lý nặng nề cho các em nhỏ, đặt ra mối quan ngại sâu sắc về an toàn và tâm lý của học sinh.

Tại Trung Quốc, năm 2024, Bộ Giáo dục đã ban hành quy định rõ ràng về công tác phòng chống bắt nạt, yêu cầu các trường phải công bố đường dây nóng, lắp đặt camera giám sát các khu vực kín, thành lập ủy ban quản lý bạo lực học đường để xử lý nhanh các vụ việc. Đồng thời, các cơ quan chức năng tăng cường trừng phạt những hành vi vi phạm của trẻ vị thành niên, thông qua các biện pháp hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

THỰC TẾ TẠI MỸ: AI ĐÃ TẠO RA HIỆN TƯỢNG DEEPFAKE BẮT NẠT

Ở Mỹ, vấn đề bắt nạt bằng công nghệ AI đã dẫn đến sự xuất hiện của các video và hình ảnh giả mạo (deepfake) nhằm tấn công, chế giễu giáo viên hoặc gây tổn thương bạn học. Theo khảo sát của tổ chức RAND, trong năm học 2023-2024, 13% hiệu trưởng các trường phổ thông xác nhận có nhiều vụ bắt nạt liên quan đến deepfake do AI tạo ra, đặc biệt ở các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, với tỷ lệ lần lượt là 22% và 20%. Trong số này, phần lớn các trường đã áp dụng biện pháp kỷ luật đối với những học sinh vi phạm và phối hợp với lực lượng thi hành pháp luật địa phương để xử lý vụ việc.

Các trường còn tổ chức các chương trình giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về deepfake và các rủi ro của AI, đồng thời cập nhật quy định nội quy để thích ứng với tình hình mới. Giám đốc điều hành Childnet International, ông Will Gardner, cảnh báo về nguy cơ lạm dụng AI để lan truyền tin giả, tống tiền tình dục, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới trẻ và cộng đồng.

TRUNG QUỐC: TĂNG CƯỜNG BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG

Gần đây, Bộ Giáo dục Trung Quốc đã đưa ra các quy định mới nhằm kiểm soát và xử lý bạo lực học đường, yêu cầu các trường học phải xây dựng các hệ thống hòa giải, lắp đặt camera giám sát và công khai các đường dây nóng để tiếp nhận phản ánh về hành vi bắt nạt. Chính phủ cũng ngày càng siết chặt kỷ luật đối với các học sinh vi phạm, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự với những hành vi nghiêm trọng.

Tại Singapore, các nhà quản lý giáo dục phối hợp xử lý các vụ bạo lực học đường dựa trên nguyên tắc bảo vệ quyền riêng tư, khuyến khích các em học hỏi từ sai lầm. Trong khi đó, các trung tâm internet an toàn của châu Âu đã thiết lập mạng lưới hỗ trợ đa quốc gia, cung cấp đường dây nóng, thúc đẩy các hoạt động can thiệp sớm, nhằm phòng ngừa hành vi bạo lực thể chất và trực tuyến ngay từ khi còn nhỏ.

HÀN QUỐC VÀ CÁC GIẢI PHÁP NGĂN CHẶN BẠO LỰC

Số liệu mới nhất từ Bộ Giáo dục Hàn Quốc cho thấy tỷ lệ học sinh chứng kiến hoặc bị bắt nạt trong học kỳ đầu năm 2025 tăng nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn còn tồn tại nỗi sợ không dám báo cáo vì lo ngại vấn đề sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Chính phủ đã bắt đầu triển khai hệ thống hòa giải trong trường, đặc biệt là ở các lớp tiểu học, nhằm xử lý các mâu thuẫn nhỏ trước khi đưa ra hội đồng kỷ luật chính thức.

Các quốc gia châu Âu tiếp tục thúc đẩy các hoạt động phòng chống bạo lực như “câu lạc bộ dũng cảm” ở Tây Ban Nha và các chương trình cộng đồng giúp nâng cao ý thức về nguyên tắc phi bạo lực, mở rộng thảo luận về hành vi ứng xử trong môi trường học đường. Đan Mạch cũng đã ban hành bộ hướng dẫn toàn diện để các trường đề ra các biện pháp phòng ngừa, can thiệp và xử lý hiệu quả các hành vi không phù hợp.

AI và BẢO VỆ TRẺ EM: Một cuộc chiến còn rất dài để đảm bảo môi trường học tập an toàn, lành mạnh, nơi các em có thể phát triển toàn diện trừ bỏ các nguy cơ từ những công cụ không kiểm soát được.