Chủ Trương Sắp Xếp Các Cơ Sở Giáo Dục Đại Học và Nghề Nghiệp Đang Tiến Hành Quyết Liệt

Bộ Chính trị đã chính thức khẳng định tại Nghị quyết số 71 về việc đột phá phát triển giáo dục-đào tạo (GD-ĐT), chủ trương sắp xếp, cấu trúc lại các cơ sở giáo dục đại học (ĐH) và cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, tối ưu nguồn lực và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Trong năm 2026, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) được phân công xây dựng đề án và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt để thực hiện các bước phù hợp.

ĐÁNH GIÁ VÀ TÁI CẤU TRÚC NHÂN SỰ

Theo PGS-TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, việc sáp nhập các trường đào tạo ĐH/CĐ khác nhau là một quá trình phức tạp nhưng cần thiết để tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao chất lượng và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, quá trình này đối mặt với nhiều thách thức như khác biệt về văn hóa tổ chức, phân mảnh nguồn lực và quy mô nhỏ lẻ. Ông lưu ý không nên thực hiện ghép cơ học mà cần có chiến lược tái cấu trúc rõ ràng nhằm xây dựng các đại học đa ngành, mạnh mẽ hơn.

Nhiều vấn đề cần giải quyết khi sắp xếp các cơ sở đào tạo ĐH, đặc biệt là quyền lợi của người lao động và sinh viên. PGS Dũng nhận định xung đột về trình độ, văn hóa làm việc, trùng lặp vị trí và lo ngại mất việc hoặc giảm lương có thể ảnh hưởng đến động lực làm việc và nội bộ. Ông đề xuất thành lập ủy ban độc lập gồm đại diện hai trường và chuyên gia bên ngoài để kiểm tra năng lực, phù hợp, phân loại nhân sự thành ba nhóm: giữ nguyên, đào tạo bổ sung, hoặc chuyển vị trí. Ưu tiên giữ giảng viên có bằng tiến sĩ và đào tạo thêm cho các nhóm còn lại.

Về chương trình đào tạo, ông nhấn mạnh sự khác biệt về phương pháp giảng dạy và nội dung cần được giải quyết để hướng tới một đại học đa ngành. Các trường cần thành lập hội đồng chuyên môn để rà soát, hợp nhất chương trình trong vòng 6-12 tháng, loại bỏ trùng lặp và bổ sung môn mới, đồng thời cho phép sinh viên hoàn thành chương trình cũ trong vòng hai năm chuyển sang chương trình mới với tín chỉ tương đương. Đào tạo trực tuyến sẽ giúp giảm gián đoạn quá trình này.

Lãnh đạo một trường đại học miền Trung chia sẻ, quy hoạch mạng lưới và định hướng phát triển của hệ thống đại học là cơ sở để tiến hành sắp xếp theo ngành nghề, tránh lãng phí nguồn lực. Ông nhấn mạnh việc duy trì các phân hiệu nhỏ, ít hiệu quả không còn phù hợp, và khuyến khích các trường tập trung vào đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ để nâng cao vị thế.

CHÍNH SÁCH QUY ĐỊNH VỀ HỌC PHÍ VÀ TUYỂN SINH

Trong quá trình sắp xếp, các chuyên gia đề xuất tổ chức lại cấu trúc, phân nhiệm rõ ràng giữa các cơ sở. Một lãnh đạo trường tại TP.HCM nhấn mạnh vai trò của trụ sở chính trong điều phối, quản lý tuyển sinh, đồng thời đảm bảo quy chế đào tạo được thống nhất nhằm tạo công bằng và nâng cao chất lượng. Về chính sách học phí, đề xuất linh hoạt điều chỉnh theo địa điểm, phản ánh chi phí sinh hoạt tại các vùng khác nhau, giúp sinh viên tiếp cận giáo dục dễ dàng hơn.

Về tuyển sinh, trụ sở chính sẽ đảm nhiệm toàn bộ quá trình lập kế hoạch, xây dựng chiến lược quảng bá và thu hút thí sinh, trong khi các phân hiệu hỗ trợ tổ chức tại địa phương. Chính sách này nhằm tối ưu hóa hoạt động quản lý và mở rộng cơ hội học tập cho sinh viên từ mọi miền, góp phần giữ vững sự phát triển bền vững của các trường.

HỌC PHÍ LINH HOẠT VÀ CHÍNH SÁCH TUYỂN SINH

Học phí được điều chỉnh phù hợp với từng khu vực, nhằm duy trì công bằng, thúc đẩy phát triển các khu vực ít mạnh. Về tuyển sinh, trụ sở chính giữ vai trò trung tâm trong các hoạt động chính, còn phân hiệu hỗ trợ tổ chức tại địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên vùng xa.

Việc sáp nhập và tổ chức lại cơ sở giáo dục đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ trong xác định chiến lược tuyển sinh, nhiệm vụ quản lý và chính sách tài chính. Qua đó, các trường đại học không chỉ tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục ở mọi địa phương, góp phần phát triển bền vững giáo dục Việt Nam.

ĐỀ XUẤT KHÔNG ĐÀO TẠO CĐ TRONG TRƯỜNG ĐH

Chủ tịch hội đồng trường tại TP.HCM đề xuất không nên tuyển sinh mới trong bậc CĐ tại các trường ĐH sau sáp nhập, trừ những trường hợp đặc biệt. Ông cho rằng, nếu cần thiết, chỉ nên sáp nhập các trường CĐ vào nhau nhằm tăng cường sức mạnh tổng thể trong đào tạo nghề, còn việc duy trì tuyển sinh lớp CĐ mới trong các trường ĐH là không phù hợp.

Chủ tịch đề nghị đối với các trường CĐ, chỉ cần phân loại thành CĐ chuyên nghiệp liên thông hoặc đào tạo nghề, còn các trường chỉ nên tập trung vào đào tạo ĐH và sau ĐH. Quá trình sáp nhập cần thực hiện theo chuẩn chung về bằng cấp, học phí và chương trình, và nhân sự cần thời gian để đạt đủ chuẩn, đảm bảo đáp ứng yêu cầu công việc và chuẩn về trình độ.

Kết luận, việc sắp xếp, cấu trúc lại các cơ sở giáo dục đại học và nghề nghiệp là một bước đi mang tính chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả vốn có của hệ thống giáo dục quốc gia, đồng thời vẫn đảm bảo quyền lợi của người học, người lao động và giữ vững chuẩn mực chất lượng đào tạo trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt.