BỘ GIÁO DỤC ĐẦU TƯ CHO TƯƠNG LAI GIÁO DỤC VIỆT NAM: THÁO GỠ RÀO CẢN, ĐỔI MỚI CHẤT LƯỢNG

Chiều 10.10, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức buổi tọa đàm nhằm lấy ý kiến góp ý hoàn thiện dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục và Luật Giáo dục đại học. Sự kiện này nhằm định hướng cho các chính sách cốt lõi của nền giáo dục nước nhà trong tương lai gần, đặc biệt là việc loại bỏ các cơ chế tổ chức truyền thống để phù hợp với xu hướng chuyển đổi số và toàn cầu hóa.

Trong nội dung chương trình, các đại biểu đã tập trung thảo luận về những điểm mới nổi bật của dự thảo luật, đặc biệt là việc dự kiến không còn hoạt động hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục đại học công lập từ năm 2026. Điều này đã nhận được nhiều phản hồi đa chiều từ các chuyên gia và nhà quản lý giáo dục.

DỰ THẢO LUẬT GIÁO DỤC ĐH VÀ NHỮNG ĐIỂM NỔI BẬT

GS-TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ Giáo dục) cho biết, dự thảo luật gồm 46 điều, 9 chương, với 6 nhóm chính sách trọng tâm đã được Chính phủ chấp thuận theo Nghị quyết 191/NQ-CP. Các nội dung chính bao gồm hoạt động của các cơ sở giáo dục ĐH, tổ chức và vận hành, trách nhiệm của Nhà nước, chất lượng và hội nhập quốc tế, phát triển đội ngũ nhân lực, cùng các cơ chế tài chính và hỗ trợ.

Điểm đặc biệt gây chú ý là quy định không thành lập hội đồng trường trong các cơ sở ĐH công lập, thay vào đó là việc tổ chức và điều hành sẽ do giám đốc hoặc hiệu trưởng đảm nhận theo quy định trong quy chế nội bộ. Đồng thời, dự thảo nhấn mạnh việc phân bổ ngân sách dựa trên chất lượng, hiệu quả hoạt động, đồng thời huy động các nguồn lực xã hội, khuyến khích đổi mới sáng tạo và mở rộng hợp tác quốc tế.

Tại buổi tọa đàm, bà Bùi Anh Thủy, Trưởng khoa luật Trường ĐH Văn Lang, đánh giá dự thảo đã tiếp thu nhiều ý kiến góp ý trước đây. Bà Thủy đặc biệt nhấn mạnh đề xuất chính sách của Nhà nước không phân biệt đối tượng, đưa ra các chính sách hỗ trợ từ người học đến giảng viên, bao gồm cả các cơ sở tư thục.

Theo bà Thủy, điều 5 của dự thảo, về chính sách của Nhà nước trong phát triển giáo dục, đã thể hiện sự tích cực và mở rộng hỗ trợ, điều này tạo ra cơ hội bình đẳng hơn cho các đơn vị giáo dục và người học. Các ý kiến này cho thấy, dù có sự thay đổi về tổ chức, chính sách vẫn hướng tới sự phát triển toàn diện của hệ thống giáo dục ĐH.

GÓC NHÌN CỦA CÁC CHUYÊN GIA VÀ NHÀ QUẢN LÝ

PGS-TS Nguyễn Chí Ngôn, Phó chủ tịch Hội đồng trường ĐH Cần Thơ, cho rằng việc quy định tổ chức cơ cấu của các trường trong luật mới sẽ dựa trên quy chế do giám đốc hoặc hiệu trưởng ban hành. Ông Ngôn đề xuất, phần công việc liên quan đến lãnh đạo tổ chức nên do Đảng ủy đảm nhiệm để tránh tình trạng “đánh trống và thổi còi” cùng lúc, giúp giảm tải và giữ tính khách quan trong quản lý.

Trong khi đó, liên quan đến vấn đề bổ nhiệm, dự thảo luật quy định Thủ tướng Chính phủ sẽ bổ nhiệm giám đốc các đại học quốc gia, còn hiệu trưởng các cơ sở ĐH công lập sẽ do cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện. Hội đồng trường sẽ giữ vai trò bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các cơ sở tư thục hoặc theo các thỏa thuận quốc tế.

Về các khái niệm liên quan đến nhà giáo, nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại về sự rõ ràng trong quy định về nhà giáo đồng cơ hữu và nhà giáo cơ hữu. PGS-TS Bùi Anh Thủy nhận xét, khái niệm này là bước đột phá nhưng cần rõ ràng hơn trong việc xác định quyền lợi, tiêu chuẩn tuyển dụng và trách nhiệm của các giảng viên cùng giảng dạy tại nhiều trường khác nhau để tránh tranh chấp hay xung đột trong tuyển sinh và quản lý nhân sự.

Tiến sĩ Thái Thị Tuyết Dung, Phó trưởng ban phụ trách Ban Thanh tra Pháp chế của ĐH Quốc gia TP.HCM, nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc xác định chính xác nhà giáo cơ hữu, đặc biệt là trong bối cảnh hợp đồng không đóng bảo hiểm xã hội phổ biến hiện nay. Theo bà, cơ sở đào tạo cần quy định rõ về việc nhà giáo phải được đóng bảo hiểm xã hội, điều này mới đảm bảo tính xác thực và minh bạch trong tuyển sinh cũng như hoạt động giảng dạy.

THÁO GỠ KHÓ KHĂN, ĐẢM BẢO SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh, bộ luật mới nhằm tháo bỏ các rào cản trong quản lý giáo dục, đồng thời thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao chất lượng đào tạo. Ông cũng lưu ý, trong quá trình soạn thảo, Bộ đã phối hợp nhiều bộ ngành, tổ chức hội thảo, lấy ý kiến chuyên gia, phản ánh thực tiễn để hoàn thiện các dự thảo luật.

Hướng dẫn chi tiết về các quy định chuyển tiếp, như việc chấm dứt hoạt động hội đồng trường cũ và xử lý các văn bản đã ban hành sẽ được xây dựng rõ ràng để các trường vận hành liên tục, tránh gián đoạn. Ngoài ra, các vấn đề về phân biệt cơ sở đào tạo, phân hiệu, điều kiện đảm bảo chất lượng, bộ môn tại nhiều địa điểm cũng sẽ được xem xét kỹ lưỡng.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh: “Mọi sửa đổi đều hướng đến tháo gỡ khó khăn thực tế của các cơ sở giáo dục, tránh tạo thêm rào cản mới”. Điều này thể hiện cam kết của Bộ để phát triển hệ thống giáo dục dựa trên nền tảng đổi mới, thích ứng linh hoạt với yêu cầu của thời đại, đồng thời giữ vững định hướng nâng cao chất lượng đào tạo và công bằng trong tiếp cận giáo dục.