TP.HCM đề xuất nâng cao tiêu chuẩn thu hút nhà đầu tư chiến lược cho các dự án hạ tầng trọng điểm

Chiều 3.9, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM phối hợp Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội tổ chức buổi tọa đàm khoa học nhằm lấy ý kiến góp phần xây dựng dự thảo đề án trình Quốc hội ban hành nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023.

Theo dự thảo tờ trình, Sở Tài chính TP.HCM đề xuất bổ sung danh mục ngành nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, với tiêu chí rõ ràng về lĩnh vực và tổng mức đầu tư tối thiểu. Trong đó, các dự án lớn như đầu tư đường sắt đô thị trên sông Sài Gòn có vốn đầu tư từ 6.000 tỉ đồng, khu đô thị hỗn hợp từ 50.000 tỉ đồng, khu liên hợp thể thao, công viên văn hóa hoặc công viên chuyên đề từ 15.000 tỉ đồng, cùng các dự án khách sạn, khu du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp có sân golf, casino từ 35.000 tỉ đồng.

Ngoài ra, nhà đầu tư cần đáp ứng các yêu cầu về vốn chủ sở hữu tối thiểu từ 15% tổng mức đầu tư và có kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự. Tuy nhiên, việc đặt ra tiêu chuẩn về “kinh nghiệm” đang gây nhiều tranh cãi, đặc biệt trong lĩnh vực đường sắt đô thị.

PGS-TS Vũ Anh Tuấn, Trường đại học Việt Đức, nhận định rằng quy mô dự án đường sắt đô thị từ 6.000 tỉ đồng là quá thấp. Ông giải thích rằng chi phí làm 1 km đường sắt đô thị khoảng 100 triệu USD. Với vốn đầu tư 6.000 tỉ đồng (khoảng 230 triệu USD), chỉ có thể xây dựng 2-3 km tuyến, trong khi dự án tối thiểu cần dài 10 km, tương đương khoảng 1 tỉ USD. Ông đề xuất nhà đầu tư chiến lược cần có vốn chủ sở hữu từ 20-30% tổng vốn, có khả năng huy động vốn lớn từ thị trường và ngân hàng, đồng thời có kinh nghiệm quản lý dự án đường sắt đô thị dài hơi, không chuyển nhượng cổ phần và có cam kết hợp tác lâu dài.

TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023, nhấn mạnh rằng quy định về nhà đầu tư chiến lược hiện tại còn nhiều hạn chế. Sau hơn hai năm, chưa có nhà đầu tư nào đáp ứng được yêu cầu. Trong lĩnh vực đường sắt đô thị, vì Việt Nam chưa có doanh nghiệp trong nước đủ điều kiện về kinh nghiệm, việc đặt tiêu chuẩn này sẽ loại bỏ các doanh nghiệp nội địa. Ông cũng cảnh báo việc yêu cầu đấu thầu theo luật Đầu tư có thể làm giảm cơ hội của nhà đầu tư chiến lược, đề xuất UBND TP.HCM nên được trao quyền lựa chọn trực tiếp.

Chuyên gia này còn đề xuất phân cấp, phân quyền cho HĐND TP.HCM nhằm sắp xếp lại hoạt động doanh nghiệp nhà nước, nhằm thúc đẩy phát triển bền vững của thành phố. Ngoài ra, cần mở rộng thí điểm các cơ chế đặc thù của TP Thủ Đức cho các phường, xã và địa phương thuộc TP.HCM hiện nay.

Theo quy hoạch, trước khi sáp nhập, TP.HCM có tổng cộng 12 tuyến đường sắt đô thị dài khoảng 582 km, Bình Dương có 12 tuyến tổng cộng 305 km, Bà Rịa – Vũng Tàu có 3 tuyến dài 125 km. Hiện tại, TP.HCM mới hoàn thành tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên dài gần 20 km, còn nhiều dự án đang chờ triển khai.