BỘ CÔNG AN ĐỀ XUẤT MỞ RỘNG QUY ĐỊNH GIÁM SÁT XE VẬN TẢI: CẦN THIẾT ĐỂ NÂNG CAO AN TOÀN VÀ MINH BẠCH

Trong bối cảnh nhiều vấn đề liên quan đến an toàn giao thông và trật tự xã hội được phản ánh ngày càng rõ nét, Bộ Công an đề xuất mở rộng quy định lắp đặt thiết bị giám sát trên các phương tiện vận tải. Theo đó, không chỉ giới hạn ở những xe từ 8 chỗ trở lên như quy định hiện hành, mà còn áp dụng cho cả xe dưới 8 chỗ, đặc biệt là những loại xe chở khách và xe vận tải nội bộ.

Theo dự thảo sửa đổi, các xe kinh doanh vận tải phải lắp đặt thiết bị ghi nhận hình ảnh tại khoang hành khách, bên cạnh thiết bị giám sát hành trình và hình ảnh lái xe. Mục tiêu của việc này là kiểm soát tốt hơn các hành vi vi phạm của lái xe như sử dụng điện thoại khi lái, chở quá số người quy định, không thắt dây an toàn hoặc các hành vi gây mất an toàn khác. Đồng thời, còn giúp phát hiện các tình huống vi phạm về trật tự, an toàn xã hội như hành hung hoặc các hoạt động phạm pháp trên phương tiện.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Quyền cho biết, dù hiện nay nhiều doanh nghiệp đã tự nguyện lắp đặt thiết bị giám sát để nâng cao hiệu quả quản lý, nhưng nếu bắt buộc, các đơn vị cần có khảo sát, đánh giá kỹ lưỡng nhằm đảm bảo việc áp dụng đồng bộ, tránh gây khó khăn hoặc phát sinh chi phí quá lớn. Ông cũng nhấn mạnh việc bảo vệ quyền riêng tư của hành khách là điều cần tính đến khi lắp đặt thiết bị giám sát tại khoang hành khách, đồng thời đề xuất có quy định rõ ràng về nội dung và giới hạn trong sử dụng dữ liệu hình ảnh này.

Việc mở rộng phạm vi giám sát không chỉ nhằm phục vụ công tác quản lý, xử lý vi phạm, mà còn giúp giải quyết các vụ việc liên quan đến thái độ phục vụ hay hành vi bất hợp tác của nhân viên nhà xe, như từng xảy ra trường hợp một người phụ nữ tố cáo nhân viên hãng limousine có hành động không đúng mực trong chuyến đi. Trong những tình huống này, việc có thể trích xuất hình ảnh để làm rõ sự việc sẽ giúp đảm bảo quyền lợi hành khách.

Các ý kiến từ các chuyên gia và luật sư đều thể hiện sự cần thiết của việc lắp đặt thiết bị ghi hình để tăng tính minh bạch, phòng ngừa vi phạm pháp luật và bảo vệ an toàn cho hành khách. TS Khương Kim Tạo đánh giá cao mục đích này nhưng cũng lưu ý đến các vấn đề về quyền riêng tư và ảnh hưởng của việc ghi hình đến đời tư cá nhân. Ông nhấn mạnh, các dữ liệu thu thập phải được quản lý nghiêm ngặt theo quy trình rõ ràng để tránh lộ lọt hoặc lợi dụng trái phép.

Bên cạnh đó, các chuyên gia đề xuất quy định công khai việc lắp đặt camera nhằm minh bạch thông tin tới hành khách, như phát báo hiệu rõ “khu vực có camera giám sát”, và các nhân viên cần thông báo trước. Đồng thời, việc bố trí camera chỉ trong phạm vi các khu vực chung, tránh các vị trí kín, riêng tư là điều cần thiết. Cần thiết lập quy định rõ về thời gian lưu trữ, quyền truy cập và sử dụng dữ liệu hình ảnh, tuyệt đối cấm việc khai thác trái phép hoặc sử dụng cho mục đích cá nhân.

Trong cuộc tranh luận về đề xuất này, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân nhắc quyền lợi cá nhân cùng các mục tiêu an toàn công cộng. Các cơ quan quản lý cần xây dựng khung pháp lý chặt chẽ, đảm bảo dữ liệu không bị lợi dụng, đồng thời giúp tạo ra môi trường vận tải công bằng, minh bạch hơn trong thời gian tới.