CHUYỆN TRANH CHẤP CHI TRẢ HƠN 36 TỈ ĐỒNG: AI MỚI LÀ NGƯỜI CHỊU TRÁCH NHIỆM Trong vụ án tranh chấp liên quan đến hợp đồng xây dựng dự án khách sạn tại TP.HCM, một quyết định bất ngờ đã xảy ra sau nhiều năm tranh luận kéo dài. Sau khi TAND cấp cao tại TP.HCM ra quyết định hủy bản án phúc thẩm, chỉ giữ nguyên bản án sơ thẩm, câu chuyện về trách nhiệm của chủ đầu tư và các bên liên quan lại nóng lên. Các bên đều đưa ra lập luận riêng, còn luật sư và chuyên gia pháp lý đều bày tỏ quan điểm về tính đúng sai của từng phía. Bản án mới này làm rõ nhiều yếu tố pháp lý quan trọng, đặt ra câu hỏi về tư cách pháp lý của chủ đầu tư và quyền lợi của các bên liên quan trong hợp đồng xây dựng.

SƠ ĐỒ VỤ ÁN VÀ ĐIỀU TRA

Năm 2014, Công ty R.E.E ký hợp đồng trọn gói thi công các hệ thống kỹ thuật cho dự án khách sạn của Công ty Glory Investment Holding Việt Nam (gọi tắt là Công ty Glory). Giá trị hợp đồng ban đầu là 56 tỉ đồng. Sau khi thi công và nghiệm thu, dù đã thực hiện xong phần lớn công việc, các bên vẫn xảy ra tranh cãi về khoản thanh toán còn lại. Công ty R.E.E yêu cầu chủ đầu tư thanh toán hơn 25 tỉ đồng cùng tiền bảo hành và lãi suất, đồng thời khởi kiện đòi nợ vào cuối năm 2017. Chủ đầu tư và các bên liên quan phản bác, cho rằng công trình chưa nghiệm thu, thi công kém chất lượng, và họ đã thanh toán đầy đủ.

TÒA ÁN VÀ PHÁN XÉT BAN ĐẦU

Năm 2019, TAND quận 1, TP.HCM (nay là TAND khu vực 1) xét xử sơ thẩm, chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn và buộc Công ty Bay Sài Gòn, đại diện chủ đầu tư, phải trả hơn 36 tỉ đồng. Bản án này dựa trên luận điểm rằng chủ đầu tư có thừa nhận nghĩa vụ thanh toán và đã xác nhận công nợ. Tuy nhiên, phía bị đơn phản đối, cho rằng công trình chưa nghiệm thu, còn thi công kém chất lượng, và họ không liên quan đến các khoản nợ này.

TRẬN ĐẤU PHỨC TẠP VÀ CÁC KHÁNG NGHỊ

Không đồng ý với bản án sơ thẩm, các bị đơn kháng cáo toàn bộ quyết định. Năm 2023, tòa phúc thẩm tiếp tục xử, nhận định rằng chủ đầu tư đã thanh toán phần lớn cho công trình và không thể coi Công ty Glory là người đại diện phát sinh nghĩa vụ. Tòa cũng xác định rằng, theo quy định pháp luật về thời hiệu khởi kiện, yêu cầu của Công ty R.E.E đã quá hạn, ngoại trừ những bằng chứng xác nhận việc chủ đầu tư đã thừa nhận nghĩa vụ một cách rõ ràng.

QUAN ĐIỂM PHÁP LÝ VÀ ĐÁNH GIÁ CỦA CHUYÊN GIA

Luật sư – TS Nguyễn Thị Kim Vinh, nguyên thẩm phán TAND tối cao, phân tích rằng hợp đồng giữa Công ty R.E.E và Công ty Bay Sài Gòn chỉ là hợp đồng riêng lẻ, không phát sinh quyền đại diện hay ủy quyền từ chủ đầu tư. Do đó, việc khởi kiện liên quan đến chủ đầu tư dễ dẫn đến sai lầm về tư cách pháp lý của phía nguyên đơn. Bà nhấn mạnh rằng, theo các quy định về thời hiệu khởi kiện (3 năm theo bộ luật Dân sự, 2 năm theo luật Thương mại), yêu cầu của Công ty R.E.E năm 2019 đã vượt quá thời hạn quy định. Thêm vào đó, việc mở rộng yêu cầu so với hợp đồng ban đầu cũng không đúng luật.

CÂU CHUYỆN VƯỢT QUA ĐIỀU KIỆN PHÁP LÝ

Chuyên gia pháp lý Olivier còn cho biết rằng, xét về mặt pháp lý, những hành vi thừa nhận nghĩa vụ của Công ty Bay Sài Gòn trong quá trình tố tụng không thể coi là đại diện hợp pháp của chủ đầu tư để xác lập nghĩa vụ cho phía chủ đầu tư. Một số ý kiến pháp lý còn cho rằng, nếu chủ đầu tư đã thanh toán hoặc thừa nhận nghĩa vụ, thời hiệu có thể được bắt đầu lại, nhưng chủ yếu dựa trên bằng chứng rõ ràng chứ không chỉ dựa trên thừa nhận gián tiếp hay suy luận.

Những diễn biến mới trong vụ án này có thể làm thay đổi nhận thức về trách nhiệm pháp lý của các bên trong hợp đồng thi công xây dựng, đồng thời đặt ra câu hỏi lớn về quyền của chủ đầu tư và khả năng khởi kiện của các nhà thầu trong khuôn khổ pháp luật hiện hành.