HÀNH ĐỘNG CẦN THIẾT ĐỂ GIẢI CHIẾN GIAN LẬP ĐIỆN MẶT TRỜI TỰ SẢN, TỰ TIÊU THỤ

TẬP ĐOÀN ĐIỆN LỰC VIỆT NAM ĐỀ NGHỊ BỔ SUNG QUY ĐỊNH VỀ VIỆC THÔNG BÁO ĐĂNG KÝ LẮP ĐIỆN MẶT TRỜI

Theo EVN, hiện nay có tình trạng chủ đầu tư lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà chưa có thông báo hay đăng ký với cơ quan quản lý. Có trường hợp đã được hướng dẫn nhưng không phối hợp hoặc cung cấp hồ sơ theo quy định, gây khó khăn trong quản lý nhà nước. Chính vì thế, EVN đề xuất sửa đổi, bổ sung quy phạm pháp luật nhằm đưa ra các chế tài xử lý phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý lưới điện quốc gia.

Nghị định 58/2025 của Chính phủ về phát triển năng lượng tái tạo quy định rõ về việc thông báo, đăng ký đối với cá nhân, hộ gia đình lắp điện mặt trời mái nhà. Tuy nhiên, nhiều ý kiến trái chiều cho rằng việc bắt buộc đăng ký, nhất là đối với những hệ thống tự tiêu thụ không đấu nối vào lưới, gây “khó dễ” cho người dân. Nhiều người băn khoăn về việc phạt tiền vì không thực hiện thủ tục này, trong khi chính quyền lại khuyến khích tự sản, tự tiêu thụ để giảm tải cho hệ thống điện quốc gia.

Nguyễn Quốc Việt, Tổng giám đốc Công ty CP Vinasol, cho biết việc có thông báo hay đăng ký là cần thiết để giúp ngành điện theo dõi, quản lý tốt hơn, đồng thời giữ vững sự ổn định của hệ thống. Ông giải thích: “Trong ngày nắng, nhiều hộ dùng điện năng lượng mặt trời, phụ tải giảm trên lưới. Khi trời tối hoặc mây đen, nhu cầu lại tăng, cần có dữ liệu chính xác để điều phối nguồn điện.” Ông nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc này để tránh gây quá tải hoặc chập chờn của hệ thống.

Chuyên gia năng lượng Đào Nhật Đình cho rằng, quy định của nghị định về việc thông báo cần đơn giản hoá nhất có thể. Ông đề xuất: “Nếu các hộ tự sản tự tiêu mà không đấu nối, chỉ cần gửi thông báo với các thông số cơ bản như tên, địa chỉ, công suất, nhu cầu tiêu thụ trung bình mỗi tháng. EVN có thể lập trang web để thuận tiện cho người dân đăng ký, tránh phiền hà, giảm thủ tục hành chính.” Ông phân tích thêm: “Việc này giúp ngành điện có thống kê chính xác, đánh giá tốt hơn về sản lượng và nhu cầu thực tế, từ đó điều chỉnh và vận hành hệ thống ổn định hơn.”

Các chuyên gia đều đồng tình rằng việc quản lý điện mặt trời mái nhà cần cân nhắc chế tài phù hợp. Ông Nguyễn Quốc Việt đề xuất: “Trong trường hợp không hợp tác, có thể tạm ngưng ký hợp đồng mua bán điện hoặc áp dụng các chế tài phù hợp khác để đảm bảo tính nghiêm minh của quy định.” Tương tự, ông Đào Nhật Đình nhấn mạnh: “Việc này nhằm tránh các hộ âm thầm lắp đặt nhằm tránh quy định, gây khó khăn trong điều hành lưới điện. Quan trọng là có chế tài rõ ràng để đảm bảo thực thi.”

Hiện nay, cả nước có hơn 103.000 dự án điện mặt trời mái nhà với tổng công suất hơn 9.500 MW. Theo Quy hoạch điện 8 và các chính sách mới, mục tiêu đến 2030 là 50% các tòa nhà sử dụng điện mặt trời tự sản, tự tiêu. Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết yêu cầu xây dựng cơ chế, chính sách thúc đẩy mạnh mẽ phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu và các hệ thống lưu trữ năng lượng nhằm hướng đến mục tiêu trung hòa carbon vào giữa thế kỷ.

Việc xây dựng các chính sách linh hoạt, đơn giản hoá thủ tục đăng ký sẽ góp phần thúc đẩy người dân tích cực tham gia vào quá trình chuyển đổi năng lượng, đồng thời giúp ngành điện vận hành ổn định và bền vững hơn trong tương lai.