DỰ ÁN ĐƯỜNG ĐẠO NGHĨA – QUẢNG KHÊ: SAI PHẠM, CHẬM TIẾN ĐỘ VÀ TRÁCH NHIỆM ĐÁNG BÀN
Ngày 14.10, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã công bố kết luận thanh tra toàn diện dự án đường Đạo Nghĩa – Quảng Khê, một trong những tuyến giao thông trọng điểm nằm trong diện quy hoạch cũ của tỉnh Đắk Nông. Dự án dài 26 km, kết nối QL14 với QL28, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển liên vùng phía Nam của tỉnh, nhưng lại đang báo động về nhiều tồn tại, sai phạm kéo dài và trách nhiệm chưa rõ ràng.
DỰ ÁN CHẬM TIẾN ĐỘ HƠN 40 THÁNG VỚI NHIỀU VI PHẠM
Kết luận của thanh tra chỉ rõ dự án đã bị trì hoãn hơn 40 tháng, dẫn đến tình trạng chậm tiến độ nghiêm trọng. Trong quá trình thi công, nhiều sai phạm đã được xác định, từ khảo sát, quy hoạch, quản lý tài nguyên – môi trường cho đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB). Điểm đáng chú ý là nhiều thủ tục chưa hoàn tất, dẫn đến việc dự án bị đình trệ kéo dài.
QUÁ TRÌNH KHÁM PHÁ VÀ THIẾT KẾ CÓ NHIỀU SAI PHẠM
Theo kết luận, công tác khảo sát và thiết kế đã thiếu triệt để, không đánh giá đúng hiện trạng các mỏ đá tại khu vực, vi phạm luật Xây dựng và luật Khoáng sản. Những sai sót này gây ra chồng lấn quy hoạch, buộc phải điều chỉnh hướng tuyến và bổ sung nhiều gói thầu mới, kéo theo lãng phí ngân sách nhà nước. Ban Quản lý dự án giao thông cũ, nay là Ban QLDA số 3 của tỉnh Lâm Đồng, đã phê duyệt hồ sơ khi các thủ tục thẩm định chưa hoàn tất theo yêu cầu của UBND tỉnh. Đồng thời, hướng tuyến lựa chọn không phù hợp quy hoạch đô thị Gia Nghĩa, dẫn tới nhiều lần phải sửa đổi.
Các sai phạm còn thể hiện rõ trong thiết kế bản vẽ thi công – dự toán, khi đơn vị thi công sử dụng đất tận thu từ mỏ đá mà chưa tuân thủ quy định, chưa tính thuế tài nguyên và chưa thực hiện lập báo cáo đánh giá tác động môi trường theo luật pháp. Những lỗi này được xác định là trách nhiệm trực tiếp của các lãnh đạo qua các thời kỳ của dự án.
NGHIÊM TRỌNG: GÂY TRÁCH NHIỆM VỀ VẤN ĐỀ GPMB
Thanh tra đặc biệt nhấn mạnh công tác bồi thường và GPMB chính là nguyên nhân chính khiến dự án đình trệ kéo dài. Tại huyện Đắk R’lấp, công tác lập, thẩm định và niêm yết phương án bồi thường chậm trễ hàng trăm ngày so với quy định, nhiều phương án còn phải chỉnh sửa nhiều lần do thiếu chữ ký. Việc ban hành quyết định thu hồi đất tại các xã Nhân Cơ, Kiến Đức bị chậm từ 183 đến 631 ngày, khiến nhiều hộ dân chưa nhận đền bù, làm tắc nghẽn trách nhiệm bàn giao mặt bằng.
Tại TP Gia Nghĩa, thủ tục GPMB cũng trì trệ do thiếu phối hợp đồng bộ giữa các đơn vị liên quan, gây kéo dài đến 415 ngày chỉ trong công tác kê khai, kiểm đếm, còn nhiều hộ dân vẫn chưa hoàn thành bồi thường. UBND xã Đắk Nia chậm xác nhận nguồn gốc đất hơn 500 ngày, còn Phòng TN-MT TP.Gia Nghĩa chậm xác định giá đất tới 574 ngày. Công tác lập phương án bồi thường cũng bị trễ gần 400 ngày so với kế hoạch ban đầu.
Chủ yếu do lỗi chủ quan của các chủ đầu tư, chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục về đánh giá ĐTM, chưa đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường, công tác GPMB thiếu quyết liệt. Thanh tra đề xuất UBND tỉnh Lâm Đồng chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp tháo gỡ vướng mắc, hoàn thành dự án trước ngày 31.12.2025, đồng thời xem xét xử lý trách nhiệm các cá nhân, tổ chức liên quan.
NHỮNG GHI NHẬN VỀ TRÁCH NHIỆM
Các cá nhân và tổ chức bị nêu tên trong danh sách trách nhiệm gồm Ban QLDA-ĐTXD số 3, ông Nguyễn Quang Tứ, hiện là Bí thư xã Kiến Đức, đã đứng đầu ban dự án; ông Hồ Sĩ Điệp, Phó giám đốc ban, liên quan ký tờ trình chưa phù hợp quy định. Thanh tra xác định, các đơn vị này không thực hiện đầy đủ các quy định về đánh giá môi trường, không đăng ký kế hoạch bảo vệ môi trường, gây ra nhiều sai phạm nghiêm trọng.
Trong đó, Ban Ban QLDA đường giao thông, dân dụng và công nghiệp cũ của tỉnh Đắk Nông, cùng các cá nhân liên quan, đặc biệt ông Nguyễn Văn Nghĩa và ông Hồ Sĩ Điệp, đều bị yêu cầu chịu trách nhiệm về những sai phạm trong suốt quá trình thi công dự án, từ khảo sát, thiết kế đến điều chỉnh hướng tuyến. Ngoài ra, UBND các địa phương như Gia Nghĩa, cùng các cán bộ liên quan như ông Thạch Cảnh Tịnh, đã bị yêu cầu kiểm điểm, xử lý trách nhiệm vì chậm trễ trong thực thi nhiệm vụ.
DỰ ÁN VẪN CHƯA HOÀN THÀNH VỚI NHIỀU CHỦ ĐẦU TƯ KHÁC NHAU
Dự án đường Đạo Nghĩa – Quảng Khê giai đoạn 2, gồm 26 km, được Thủ tướng phê duyệt chủ trương từ năm 2010 và có tổng mức đầu tư hơn 712 tỷ đồng. Tuy nhiên, qua nhiều giai đoạn, dự án đã trải qua ít nhất 5 chủ đầu tư khác nhau mà vẫn chưa chính thức đi vào công trình.
Thay đổi chủ đầu tư liên tục khiến công tác quản lý gặp nhiều khó khăn, cùng với những sai phạm trong khảo sát và thiết kế, đã khiến tiến độ kéo dài đáng kể. Thủ tục pháp lý và công tác chuẩn bị còn nhiều trục trặc, chưa phù hợp quy định, đã gây ra chồng chấn quy hoạch, lãng phí ngân sách và ảnh hưởng lớn đến tiến độ dự án chung.
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng khẳng định, để dự án sớm đi vào hoạt động, cần có sự vào cuộc quyết liệt từ các cơ quan chức năng, xử lý các cá nhân, tổ chức liên quan và đảm bảo các thủ tục pháp lý, môi trường đều tuân thủ đúng quy định.