TRẮNG TRỢN TRỐN THUẾ GÂY THẤT THU NGÂN SÁCH LỚN

Lợi dụng lỗ hổng chính sách, nhiều doanh nghiệp cùng hộ kinh doanh đang biến hệ sinh thái thành công cụ trốn thuế quy mô lớn, gây thất thu ngân sách nhà nước hàng ngàn tỷ đồng. Chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú cho biết, hình thức này đã trở nên phổ biến và tinh vi hơn nhiều qua các hoạt động chuyển giá, hợp thức hóa hàng hóa trôi nổi.

Theo đó, các doanh nghiệp thường bán hàng với giá thấp cho các hộ kinh doanh trong hệ sinh thái, sau đó bán lại hoặc tiêu thụ qua kênh không chính thức, không có hóa đơn. Những lô hàng không rõ nguồn gốc này thường được hợp thức hóa dễ dàng trong hệ thống, đặc biệt thông qua các hộ kinh doanh, cá nhân nhỏ lẻ. Ví dụ, một doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng có thể bán nguyên liệu nhập lậu chỉ 120.000 đồng/hộp, trong khi giá bán ra trên thị trường khoảng 200.000 đồng/hộp, lợi nhuận kếch xù nhưng phần lớn không khai báo, không nộp thuế.

Cách thức này giúp các doanh nghiệp tránh thuế thu nhập doanh nghiệp, trong khi các hộ kinh doanh sử dụng thuế khoán rẻ mạt để hưởng lợi nhuận khủng, gây thất thu ngân sách lớn. Câu chuyện của nữ doanh nhân Hoàng Hường là ví dụ điển hình, khi bà ta có tới 18 công ty, 25 hộ kinh doanh và 44 cá nhân cùng hoạt động, để trốn thuế hàng trăm tỷ đồng thông qua việc lập khống doanh thu và kê khai sai lệch.

Chuyên gia luật Trương Thanh Đức nhận định, các kẽ hở trong quản lý thuế hộ kinh doanh đã bị các đối tượng lợi dụng triệt để, đặc biệt trong các ngành hàng có rủi ro cao như sữa, thực phẩm chức năng, dược phẩm. Ông đề xuất cần siết chặt quản lý, minh bạch hóa nguồn thu nhập, đồng thời loại bỏ các ưu đãi thuế khoán nhằm tạo ra công bằng và hạn chế thất thu ngân sách.

Trong bối cảnh này, việc xóa bỏ thuế khoán từ năm sau được đánh giá là bước tiến tích cực, giúp củng cố cơ sở pháp lý và nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Tuy nhiên, để ngăn chặn tình trạng này lặp lại, các chuyên gia đề xuất ứng dụng công nghệ trong quản lý tự động, xác minh dữ liệu đầu vào – đầu ra chặt chẽ hơn, cũng như quy trách nhiệm rõ ràng cho các cơ quan quản lý cấp địa phương khi để xảy ra vi phạm dài hạn.

Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án, bắt giữ nhiều đối tượng trong vụ án liên quan đến hoạt động trốn thuế, trong đó có bà Hoàng Thị Hường. Theo điều tra, Hường đã lập hệ thống 18 công ty, 25 hộ kinh doanh và 44 cá nhân, để trốn thuế hàng trăm tỷ đồng qua hoạt động bán thực phẩm chức năng, khi đó áp dụng các hành vi kê khai sai lệch doanh thu và không hợp thức hóa hàng hóa trôi nổi. Từ tháng 1.2021 đến nay, bà ta đã để ngoài sổ sách gần 1.800 tỷ đồng doanh thu và kê khai sai thuế giá trị gia tăng khoảng 2.100 tỷ đồng.