DỰ ÁN XÂY DỰNG TRỤ SỞ BỘ NGOẠI GIAO DÀI HƠN 10 NĂM, NGUY CƠ THIỆT HẠI HÀNG TRĂM TỶ ĐỒNG

Dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao tại đường Lê Quang Đạo, Hà Nội bắt đầu khởi công từ tháng 8 năm 2009, nhưng đến nay vẫn chỉ mới hoàn thành một phần nhỏ và còn phần lớn chưa được sử dụng. Sau nhiều năm thi công, dự án ngày càng lâm vào tình trạng trì trệ, gây lãng phí nguồn ngân sách nhà nước lên tới hơn 4.000 tỉ đồng.

Theo kết luận thanh tra mới nhất của Thanh tra Chính phủ, đã phát hiện hàng loạt vi phạm liên quan đến quá trình thi công dự án. Các sai phạm bao gồm thi tuyển phương án kiến trúc, lập dự toán, phê duyệt dự toán, ký hợp đồng các gói thầu, thuê tư vấn nước ngoài… Những sai phạm này đã gây ra nguy cơ thiệt hại cho ngân sách vượt quá 127 tỉ đồng. Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ việc dự án kéo dài hơn 10 năm đã gây ra lãng phí lớn, đồng thời nhấn mạnh việc hàng nghìn tỷ đồng ngân sách đã chảy vào dự án mà chưa đem lại kết quả xứng đáng.

BỘ NGOẠI GIAO ĐỀ NGHỊ CHUYỂN DỰ ÁN VÀ XÂY TRỤ SỞ MỚI

Với tình trạng trì trệ của dự án, tháng 7.2025, Bộ Ngoại giao đã đề xuất phương án thay đổi lớn. Bộ này kiến nghị cho phép dừng chủ trương đầu tư dự án cũ, xử lý các vướng mắc về vật tư, thiết bị tồn kho, chấm dứt hợp đồng và thanh lý các khoản đã đầu tư để xác định chính xác giá trị tài sản công đã hình thành. Đồng thời, Bộ đề xuất tổ chức một tổ công tác của Thủ tướng để rà soát việc chuyển nhượng dự án sang Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN). Cuối cùng, Bộ Ngoại giao đề xuất nghiên cứu và trình cấp có thẩm quyền phương án xây dựng một trụ sở mới tại địa điểm phù hợp nhằm tránh những sai phạm kéo dài của dự án cũ.

Theo Thanh tra Chính phủ, trong quá trình lập dự án, Bộ Ngoại giao đã xác định dự án có các hạng mục đặc biệt. Khi trình điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư, đã bổ sung thêm trung tâm lưu trữ vào các hạng mục này mà chưa rõ căn cứ rõ ràng cho tính đặc thù. Tổng mức đầu tư điều chỉnh từ gần 3.500 tỉ đồng lên khoảng 7.000 tỉ đồng, có nhiều nội dung phát sinh do đặc thù công trình chưa rõ ràng, gây khó khăn trong quản lý và kiểm toán.

Các vướng mắc của dự án còn bao gồm những sai phạm cần được kiểm toán để xác định chính xác giá trị, dự toán, tổng mức đầu tư nhằm đảm bảo không gây thất thoát ngân sách. Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, việc điều chuyển dự án cần dựa trên các yếu tố này để tránh thất thoát ngân sách và tài sản công.

XUẤT HIỆN NHỮNG VI PHẠM ĐÁNG CHÚ Ý VÀ CHUYỂN Giao CƠ QUAN XÉT XỬ

Dự án do Bộ Ngoại giao làm chủ đầu tư và quản lý trực tiếp, với Ban Quản lý dự án là đại diện chủ đầu tư. Thanh tra Chính phủ chỉ ra những vi phạm ngay từ giai đoạn chuẩn bị dự án, kéo dài đến quá trình thi công, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của cơ quan nhà nước và uy tín của Bộ.

Trong các vi phạm, nổi bật là việc Bộ Ngoại giao chỉ định thầu và ký hợp đồng cho 20 gói thầu với tổng giá trị hơn 4.388 tỉ đồng, vượt quá mức phê duyệt hơn 900 tỉ đồng. Điều này gây ra vướng mắc về tài chính và làm chậm tiến độ dự án. Ngoài ra, việc thẩm tra, phê duyệt dự toán, cùng việc ký hợp đồng thuê tư vấn nước ngoài và hợp đồng giám sát đã gây thiệt hại đáng kể cho ngân sách nhà nước, lần lượt là 42,9 tỉ đồng và khoảng 79,2 tỉ đồng.

Kết quả thanh tra còn chuyển 5 nội dung có dấu hiệu vi phạm đến Bộ Công an để xem xét xử lý theo thẩm quyền. Trong đó, vi phạm về việc trình, thẩm tra, phê duyệt dự toán vượt chi phí, ký hợp đồng thuê tư vấn trái phép, và ký thêm hợp đồng giám sát ngoài hợp đồng trọn gói đã gây thiệt hại lớn về tài chính.

Câu hỏi về trách nhiệm và xử lý các vi phạm này vẫn còn bỏ ngỏ, khiến dư luận đặt nhiều lo ngại về tính minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách cho các dự án công.