HỘI CHỨNG SANS: CĂN BỆNH NGHỀ NGHIỆP ĐÁNG NGẠC NHIÊN CỦA NHỮNG NGƯỜI CHINH PHỤC KHÔNG GIAN

KHI CHÚNG TA NGHĨ VỀ NHỮNG PHI HÀNH GIA, hình ảnh về lòng dũng cảm, kiến thức vượt trội cùng sức khỏe phi thường luôn chiếm lĩnh. Tuy nhiên, đằng sau những thành tựu này, một thách thức ít ai để ý lại đang đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của họ: hội chứng thần kinh mắt liên quan đến du hành vũ trụ, hay còn gọi là SANS.

SANS được xem như một căn bệnh nghề nghiệp đặc thù, gây ra những thay đổi không thể đảo ngược trong cấu trúc của mắt nhiều phi hành gia sau chuyến hành trình dài trong không gian. Tình trạng này đặt ra những câu hỏi lớn về khả năng duy trì sức khỏe cho các chuyến bay sâu xa hơn, chẳng hạn như tới sao Hỏa trong tương lai.

Sau khi trở về Trái đất, ánh mắt của nhiều phi hành gia đã có những biến đổi rõ rệt. Theo một nghiên cứu của NASA, khoảng 60% những người tham gia các chuyến thám hiểm dài ngày trên Trạm Vũ trụ Quốc tế gặp phải vấn đề về thị lực, một tỷ lệ cao hơn nhiều so với các chuyến bay ngắn hạn. Có người phải đeo kính, thậm chí là chịu ảnh hưởng vĩnh viễn.

VA CHẠM VẾT VỚI ÁP LỰC VÔ HÌNH

Điều gì đã gây ra hội chứng này? Các nhà khoa học tin rằng nguyên nhân chính xuất phát từ sự thay đổi trong lưu thông của chất lỏng trong cơ thể trong môi trường không trọng lực. Trên Trái đất, trọng lực giữ cho máu và các dịch thể khác phân bổ đều xuống phần dưới của cơ thể. Trong không gian, không còn lực này, chất lỏng dịch chuyển lên phần trên của cơ thể, gây ra hiện tượng sưng phù ở đầu và mặt.

Sự dịch chuyển này làm tăng áp lực trong hộp sọ, gọi là tăng áp lực nội sọ, đè ép lên dây thần kinh thị giác và thay đổi hình dạng của nhãn cầu. Các triệu chứng phổ biến gồm phù nề đĩa thị giác, làm biến dạng hình dạng nhãn cầu và suy giảm thị lực. Một số phi hành gia phải lần đầu đeo kính sau khi trở về Trái đất, còn tình trạng phù nề có thể giảm dần nhưng chưa chắc chắn hoàn toàn phục hồi.

THÁCH THỨC CHO CÁC CUỘC CHIẾN ĐẤU ĐÁNG NHỚ TRÊN KHÔNG GIAN

Vấn đề của SANS không chỉ gây lo ngại về sức khỏe cá nhân mà còn là trở ngại lớn đối với các chuyến thám hiểm xa hơn trong tương lai, như đến sao Hỏa. Một sứ mệnh kéo dài hàng năm sẽ cần các phi hành gia giữ vững thị lực để điều khiển tàu, thực hiện các thao tác phức tạp và đọc bảng điều khiển. Nếu chứng bệnh này tiếp diễn, khả năng dẫn tới thất bại trong nhiệm vụ là rất lớn.

Chuyên gia y học vũ trụ tại NASA, tiến sĩ Richard S. Williams, chia sẻ: Chúng tôi đang chạy đua với thời gian để hiểu rõ hơn về SANS. Không có cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả, việc mang con người tới các hành tinh xa sẽ gặp nhiều rủi ro. Hiện các nhà nghiên cứu tập trung phát triển các phương pháp thử nghiệm, trong đó có thiết bị tạo áp lực âm tại phần dưới cơ thể nhằm kéo chất lỏng trở lại phần dưới của cơ thể.

Nghiên cứu về thuốc giảm áp lực nội sọ, chế độ dinh dưỡng phù hợp và các bài tập thể chất đặc biệt cũng đang được tiến hành. Dù còn nhiều bí ẩn cần giải đáp, nhưng các nhà khoa học tự tin với sự tiến bộ không ngừng, một ngày nào đó họ sẽ có thể bảo vệ đôi mắt của các phi hành gia, giúp con người chinh phục những vì sao xa xôi mà không phải đánh đổi bằng sức khỏe của chính mình.