HÀNG CHUẨN BỊ CẬP CẢNG GẶP NGUY CƠ TRỞ NGẠI CHỐT

Thủ tục cấp Giấy chứng nhận y tế cho hàng hóa xuất khẩu đang trở thành một rào cản lớn khiến ngành hàng nông sản Việt Nam đối mặt với nguy cơ bị chậm trễ, thậm chí quay đầu tại cảng. Trong bối cảnh bộ máy mới tiếp nhận nhiệm vụ, nhiều doanh nghiệp lo ngại về khả năng thích ứng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là mặt hàng hồ tiêu.

THỦ TỤC, VƯỚNG MẮC VẤN ĐỀ VƯỢT QUA
Trong thời gian qua, các doanh nghiệp đã nhiều lần liên hệ Sở Y tế TP.HCM nhưng vẫn chưa nhận được hướng dẫn rõ ràng về quy trình cấp Giấy chứng nhận y tế (HC). Thay vì thuận lợi như trước, thủ tục mới theo Nghị định 148 đã gây ra nhiều khó khăn, trì hoãn cấp giấy dẫn đến rủi ro hàng hóa không kịp thời gian, khách hàng nước ngoài yêu cầu xuất hàng liên tục nhưng thiếu giấy tờ hợp lệ.

Một doanh nghiệp đang gặp khó khăn trầm trọng khi một container hồ tiêu dọc đường đến cảng Casablanca, dự kiến cập cảng ngày 5.9.2025, song thiếu chứng nhận HC khiến khách hàng không thể thông quan. Tương tự, một lô hàng hồ tiêu đi Hồng Kông cũng rơi vào trạng thái tắc nghẽn do vướng thủ tục cấp giấy. Các doanh nghiệp đều phản ánh rằng, tình trạng này không những làm gián đoạn hoạt động xuất khẩu mà còn làm ảnh hưởng lớn đến uy tín và thương hiệu của nông sản Việt ở thị trường quốc tế.

VƯỚNG MẮC CỦA DOANH NGHIỆP – TIẾNG GỌI CẢNH TỈNH
VPSA kiến nghị Bộ Y tế cần có giải pháp khẩn cấp, như trong trường hợp doanh nghiệp gặp rủi ro, có thể cấp giấy tạm trường hợp vướng mắc nhằm tránh nguy cơ hàng quay đầu hoặc hư hỏng. Đồng thời, đẩy nhanh hướng dẫn quy trình xin cấp Giấy chứng nhận HC để doanh nghiệp có thể chủ động cung cấp hồ sơ đúng hạn, giảm thiểu thiệt hại về chi phí và uy tín.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhấn mạnh: Ngành xuất khẩu tươi còn đối mặt với rủi ro lớn hơn khi thủ tục mới khiến lượng hàng xuất ra bị đình trệ, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp cũng như nông dân trồng trọt. Việc này còn làm giảm khả năng chuyển hướng sang thị trường khác, đặc biệt khi các tiêu chuẩn về kích cỡ và yêu cầu pháp lý chặt chẽ của thị trường EU, Trung Quốc, không dễ thích nghi trong thời gian ngắn.

LÀM GÌ ĐỂ GIẢI QUYẾT?
Các chuyên gia và doanh nghiệp đều đồng tình cần có các bước hành động cụ thể để tháo gỡ khó khăn này. Thứ nhất, Chính phủ và các cơ quan chức năng cần xem xét cấp phép khẩn cấp trong các trường hợp vướng mắc theo quy chuẩn, tránh dịch hàng hóa, quay đầu về nước. Thứ hai, tiến hành nhanh chóng hướng dẫn rõ ràng, chi tiết quy trình cấp Giấy chứng nhận HC theo Nghị định 148 để doanh nghiệp chủ động đáp ứng yêu cầu. Thứ ba, cần ban hành các hướng dẫn rõ ràng về thủ tục, biểu mẫu nhằm đảm bảo việc cấp phép đúng quy định, giảm thiểu rủi ro và khó khăn trong quá trình thực hiện.

NƠI NẤY, NẾU NĂNG LỰC BÊN DƯỚI ĐỦ
Ông Trần Hữu Hiệp, Trường đại học FPT, nhấn mạnh: Phân quyền tối đa cho các địa phương sẽ phát huy hiệu quả nếu cán bộ cơ sở đủ năng lực, có kiến thức và kỹ năng hội nhập, khả năng quản lý hiện đại. Việc này đòi hỏi các cơ quan cấp trên phải chuẩn bị đầy đủ hướng dẫn, chương trình đào tạo, tổ chức hội thảo để nâng cao năng lực cho địa phương.

Theo TS Hiệp, công nghệ số chính là chìa khóa giúp việc cấp phép trở nên minh bạch, nhanh chóng, hạn chế những thủ tục rườm rà, chồng chéo. Chỉ khi năng lực của các địa phương được nâng cao, việc phân quyền mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần thúc đẩy xuất khẩu và khẳng định vị thế của nông sản Việt trên thị trường quốc tế.