DẠY CON TRONG TRÁI TIM: NẾU CHA MẸ BIẾT NHÌN NHẬN SAI LẦM, TƯƠNG LAI CON SẼ KHÓ ĐAU KHỔ HƠN
Trong một khu dân cư tại Thiểm Tây, Trung Quốc, suốt nửa tháng trời, cư dân đều phàn nàn về mùi nước tiểu nồng nặc từ thang máy của chung cư. Sau khi kiểm tra camera, ban quản lý phát hiện thủ phạm là một bé trai khoảng 10 tuổi đã tè ở góc thang máy. Trước khi có thể xác minh rõ ràng, mẹ của cậu bé đã chủ động nhận lỗi và đăng tải lời xin lỗi cùng bản kiểm điểm của con trai lên nhóm chat cư dân.
Trong lời viết, bà gửi gắm lời xin lỗi chân thành: Con biết hành vi đó không đúng, gây bẩn và có thể làm hỏng thiết bị. Bà cam kết sẽ giúp con sửa đổi thói quen, đồng thời lau chùi thang máy mỗi ngày trong một tháng. Câu chuyện nhanh chóng gây xúc động và nhận được vô số lời khen ngợi về phương pháp dạy con đúng đắn. Mọi người đều tán thưởng cách làm của bà mẹ này như chuẩn mực của giáo dục gia đình: Nhận lỗi, sửa sai và hành động cụ thể để rèn luyện nhân cách cho trẻ.
Sau đó, cậu bé cùng cha của mình bắt đầu lau dọn thang máy mỗi ngày như lời hứa. Cách phản ứng tích cực này khiến cư dân cảm thông và thán phục: Đây mới là cách dạy con đúng đắn. Khi câu chuyện lan truyền trên mạng xã hội, hàng triệu người đã bày tỏ đồng tình, cho rằng một đứa trẻ ngoan là kết quả của sự dạy dỗ đúng đắn từ cha mẹ.
Không xa đó, tại Hà Nam, một bé trai 11 tuổi đã dùng chân đạp mạnh khiến cửa thang máy bật tung, bảng điều khiển rơi ra. Rất may, bé không bị thương. Người mẹ của bé lại thản nhiên bình luận rằng đó là do thang máy kém chất lượng, con chỉ giúp phát hiện lỗi. Trong khi đó, một vụ khác, một bé trai tè lên bảng điều khiển thang máy, gây chập điện và tắt đèn, cánh cửa không mở được. Khi cứu hộ đến, cậu bé vẫn chối: Không phải con làm. Phụ huynh của cậu lại bao biện: “Con tôi còn nhỏ, làm sao tè tới đó được?”
Suy nghĩ này phản ánh rõ sự khác biệt trong cách dạy trẻ. Nhiều cha mẹ sợ con bị tổn thương, sợ mất mặt nên đã bao che và biện hộ cho lỗi lầm của con. Thái độ này khiến trẻ lớn lên không hiểu đúng sai, dễ đổ lỗi cho hoàn cảnh hoặc người khác. Trong khi đó, những phụ huynh dám nhận trách nhiệm, chỉ rõ lỗi lầm và yêu cầu con sửa đổi, giúp trẻ hình thành ý thức tự kiểm điểm, trưởng thành qua từng sai lầm.
Một ví dụ minh chứng là câu chuyện của một người cha kể lại: Khi còn nhỏ, ông đã đá bóng làm vỡ cửa kính nhà hàng xóm, bị đòi bồi thường 12,5 đô la – một khoản tiền lớn đối với thời đó. Cha ông đã nói rõ: Con làm sai thì phải tự chịu trách nhiệm, dù cho ông cho mượn tiền, con vẫn phải trả lại. Ronald Reagan, cựu Tổng thống Mỹ, từng nhấn mạnh rằng bài học này đã giúp ông hiểu rõ giá trị trách nhiệm và tự lập trong cuộc sống.
Trong khi đó, nhiều cha mẹ khác lại né tránh trách nhiệm hoặc không dạy con về giới hạn đúng – sai, dẫn đến việc trẻ lớn lên thiếu ý thức về nghĩa vụ và trách nhiệm. Thay vì hình thành nhân cách vững vàng, trẻ dễ che giấu lỗi lầm, đổ lỗi hoặc né tránh trách nhiệm, khả năng phân biệt đúng sai bị mài mòn theo thời gian.
Chia sẻ của một bà mẹ trong lần đi vui chơi cùng con thể hiện rõ quan điểm giáo dục lệ thuộc vào cách dạy của cha mẹ. Khi con xây tháp gạch nhựa thì bị bé gái chạy tới đạp đổ, cậu bé muốn xin lỗi nhưng cô bé không đồng ý. Thay vì dạy con nói lời xin lỗi, người mẹ của bé gái lại bênh vực và chối bỏ trách nhiệm: “Con tôi ngoan lắm, chắc là nó không làm đâu.” Các hành xử này phản ánh lối dạy trẻ dựa trên sự bao che, truyền thống gia đình và lối nghĩ “con tôi cứ giữ gìn là tốt nhất.”
Thực tế chứng minh rằng, trẻ con làm sai là chuyện bình thường. Điều quan trọng chính là thái độ của cha mẹ. Nếu cha mẹ dạy con nhận lỗi và sửa, trẻ sẽ biết trân trọng giá trị của sự thành thật, biết tự nhìn nhận sai và không né tránh trách nhiệm. Ngược lại, nếu cha mẹ chỉ trích hoặc bao che, trẻ sẽ dễ trở nên lười biếng, thiếu tự lập và không biết giới hạn. Một đứa trẻ không được dạy làm thế nào để nhận lỗi, lớn lên không khác gì một người trưởng thành không có ý thức tự trọng và trách nhiệm xã hội.
Trong lịch sử, cựu Tổng thống Ronald Reagan từng kể rằng khi còn nhỏ, ông đã làm vỡ cửa kính của hàng xóm và phải tự bồi thường một khoản tiền lớn. Đó là bài học để ông hiểu rằng mỗi hành động đều có hậu quả, và phải chấp nhận trách nhiệm. Những bài học đời thường này giản dị nhưng quý giá, chỉ có thể được truyền đạt qua cách cha mẹ dạy con sống trung thực, tự chủ.
Thật vậy, cha mẹ là tấm gương đầu tiên phản chiếu thái độ và đạo đức của con. Một người cha mẹ sáng suốt, biết đứng về phía con trong mọi hoàn cảnh, sẽ giúp con hình thành nhân cách vững vàng. Còn cha mẹ mù quáng, né tránh trách nhiệm, sẽ khiến con trưởng thành trong sự lúng túng, thiếu niềm tin và cảm giác sợ hãi. Một lời xin lỗi chân thành hôm nay có thể cứu con khỏi những sai lầm lớn hơn trong tương lai. Đừng để những hành xử thiếu trách nhiệm trở thành di sản cho thế hệ sau, vì sự thành công của con trẻ bắt nguồn từ sự dạy bảo của chính cha mẹ.