DỰ ÁN CHUYỂN ĐỔI XE 2 BÁNH TỪ XĂNG SANG XE ĐIỆN: BƯỚC ĐỘT PHÁ CHO GIAO THÔNG XANH TP.HCM

Trong bối cảnh TP.HCM đang hướng tới mục tiêu phát triển giao thông bền vững, chính quyền thành phố đưa ra loạt lộ trình chuyển đổi xe hai bánh từ chạy xăng sang xe điện nhằm giảm ô nhiễm và nâng cao chất lượng cuộc sống cộng đồng. Từ tháng 1 năm 2026, chỉ những phương tiện đã đăng ký trước mới được phép hoạt động, đồng thời không cho phép đăng ký mới phù hiệu đối với những xe máy xăng tham gia dịch vụ gọi xe công nghệ. Đến năm 2027, những xe xăng sẽ bị hạn chế hoạt động trong khung giờ cao điểm tại các khu vực có mức phát thải thấp, và từ 2028 trở đi, các chính sách kiểm soát khí thải sẽ được siết chặt hơn nữa. Cuối cùng, vào tháng 12 năm 2029, TP.HCM sẽ cấm hoàn toàn xe máy xăng tham gia vào hoạt động dịch vụ vận chuyển qua các nền tảng công nghệ.

Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu và phát triển TP.HCM, mức thu nhập trung bình của các tài xế công nghệ là 8,7 triệu đồng mỗi tháng. Với mức thu nhập này, họ hoàn toàn có khả năng tài chính để đổi sang xe điện, bởi trung bình mỗi tài xế tiết kiệm từ 1 đến 1,3 triệu đồng mỗi tháng nhờ giảm chi phí nhiên liệu và bảo trì. Điều này khiến ngành vận tải trong thành phố sẵn sàng đón nhận các dòng xe điện hai bánh phù hợp, góp phần thúc đẩy xu hướng giao thông xanh.

LÝ DO NÊN ƯU TIÊN CHO TÀI XẾ CÔNG NGHỆ VÀ GIAO HÀNG

Dựa trên nghiên cứu của Viện Nghiên cứu và phát triển TP.HCM, có năm lý do chính khiến nhóm tài xế này được chọn để triển khai chuyển đổi đầu tiên. Thứ nhất, họ tạo ra lượng phát thải lớn nhất trên mỗi phương tiện do quãng đường di chuyển trung bình từ 80 đến 120 km hàng ngày, gấp 3 đến 4 lần so với người dân thông thường. Việc chuyển đổi sẽ góp phần giảm đáng kể lượng khí thải ra môi trường.

Thứ hai, nhóm tài xế công nghệ giúp lan tỏa hình ảnh xe điện rõ nét trong cộng đồng, qua đó tạo hiệu ứng tích cực trong ý thức người dân về sử dụng phương tiện xanh, sạch. Thứ ba, chi phí vận hành thấp hơn rõ rệt so với xe chạy xăng, giúp tài xế tiết kiệm từ 1 đến 1,3 triệu đồng mỗi tháng, đặc biệt trong bối cảnh giá nhiên liệu tăng cao. Thứ tư, các nền tảng công nghệ như Grab, Be, Shopee Food, Ahamove đã có bước chuẩn bị về mặt kỹ thuật và hạ tầng, sẵn sàng phối hợp trong quá trình chuyển đổi. Thứ năm, mặc dù thị trường xe điện đã phát triển nhanh chóng, nhưng các chính sách hỗ trợ chưa đủ lớn để tháo gỡ các khó khăn tài chính cho tài xế, đặc biệt nhóm ngoại tỉnh.

Chính vì thế, các chuyên gia nhận định rằng, việc thúc đẩy chuyển đổi sang xe điện trong nhóm tài xế công nghệ là cần thiết để hướng tới đô thị xanh, thông minh, góp phần giảm ô nhiễm và nâng cao chất lượng sống của người dân.

TÁC ĐỘNG VÀ CƠ HỘI CHO TÀI XẾ

Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, thu nhập trung bình của các tài xế là 8,7 triệu đồng/tháng, cao hơn mức bình quân đầu người năm 2022 nhưng vẫn thấp so với mức 10,9 triệu đồng của TP.HCM. Họ làm trung bình 8,8 giờ/ngày và gần 20% trong số này làm tới 30 ngày liên tục mỗi tháng, thể hiện sự lao động cật lực.

Chi phí lớn nhất của họ là nhiên liệu, chiếm khoảng 20% thu nhập sau phí platform, trung bình từ 70.600 đến 100.000 đồng mỗi ngày. Chi phí sửa chữa, bảo trì cũng đáng kể, khoảng 3,08 triệu đồng mỗi năm. Trong khi đó, các dòng xe điện mới có giá cao hơn thu nhập trung bình hàng tháng, khiến nhiều tài xế lo ngại về khả năng tài chính để đầu tư.

Chính sách miễn thuế, hỗ trợ vay ưu đãi, giảm giá từ doanh nghiệp cùng các gói hỗ trợ trực tiếp là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy quá trình chuyển đổi. Các đề xuất bao gồm miễn phí đăng ký, phí trước bạ, hỗ trợ vay vốn đơn giản, bảo hiểm pin và thu nhập, cũng như chi phí mua pin thứ hai để giảm thiểu rủi ro tài chính cho tài xế.

HẬU QUẢ VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN

Theo các chuyên gia, chi phí mua xe điện hiện cao hơn thu nhập của nhiều tài xế, đặc biệt là nhóm ngoại tỉnh, do đó cần các chính sách đồng bộ để hỗ trợ họ tiếp cận linh hoạt hơn. Các chính sách này có thể gồm ưu đãi về thuế, giảm giá bán, vay vốn ưu đãi, hỗ trợ phí bảo hiểm, bảo trì pin và mua phụ kiện phụ trợ.

Hệ sinh thái xe điện hiện đã hình thành ngày càng hoàn thiện, sẵn sàng phục vụ chuyển đổi. Tuy nhiên, để thực hiện thành công, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng tài xế nhằm tạo điều kiện hỗ trợ tài chính, kỹ thuật, kỹ năng và quản lý rủi ro phù hợp. Giao thông xanh không chỉ là xu thế mà còn là bước tiến bắt buộc để TP.HCM phát triển bền vững, nâng cao chất lượng môi trường sống cho mọi người.

Không còn cách nào khác, chuyển đổi xe hai bánh từ xăng sang điện đang trở thành chiến lược then chốt đưa thành phố tới tương lai xanh, sạch và thịnh vượng hơn.