KHÁM PHÁ NGÔI CHÙA THẬP THÁP GẦN 350 NĂM Ở GIA LAI: NƠI GÓP GẮN TRUYỀN THỐNG & NHỮNG GIÁ TRỊ VĂN HÓA CỔ KÍNH

Chỉ cách phố biển Quy Nhơn khoảng 28 km, chùa Thập Tháp nằm yên bình bên những cánh đồng lúa xanh mướt, rừng cây rậm rạp của xã An Nhơn, trước đây thuộc tỉnh Bình Định. Ngôi chùa cổ kính này đã trải qua hơn 350 năm, mang đậm nét truyền thống dân tộc và giá trị tâm linh gắn bó với miền đất miền Trung.

ChÙA THẬP THÁP VÀ LỊCH SỬ HÀO HÙNG

Ngôi chùa tọa lạc phía bắc thành cổ Đồ Bàn, tức kinh đô xưa của vương quốc Chiêm Thành, sát mặt quốc lộ 1. Trước đây, khu vực này từng là cao nguyên gò đất cao, nơi đặt 10 ngôi tháp Chăm cổ kính, nay chỉ còn lại những tàn tích do chiến tranh và thời gian tàn phá. Trải qua hàng trăm năm mưa nắng, chiến tranh, các tháp cổ đã đổ nát, chỉ còn lại dấu ấn, nhưng ký ức về lịch sử vẫn còn đọng lại qua từng viên gạch cũ.

Với bước chân của thiền sư Nguyên Thiều vào năm 1677, nơi đây đã trở thành điểm sáng của Phật giáo miền Trung. Ông nhìn thấy những viên gạch đã sụp đổ của 10 tháp cổ và tận dụng chúng để dựng lại ngôi chùa mới. Năm 1683, chùa được hoàn thành dưới triều đại Chánh Hòa của vua Lê, chính thức mang tên Thập Tháp Di Đà Tự. Nhờ đó, nơi này trở thành một trong những trung tâm Phật giáo quan trọng, mở rộng ảnh hưởng từ miền Bắc vào miền Nam, góp phần thúc đẩy truyền bá thiền tông phái Lâm Tế.

Kiến trúc mang đậm nét truyền thống Việt Nam

Dù trải qua nhiều thăng trầm, chùa Thập Tháp vẫn giữ vẹn nguyên nét đẹp cổ kính, giản dị mà trang nghiêm. Các cột gỗ lớn, mái ngói âm dương, các tượng linh thú, bình phong đều đã có tuổi đời hàng thế kỷ, toát lên vẻ rêu phong, huyền bí. Những lần trùng tu chỉ giúp giữ gìn nét nguyên sơ, đem lại cảm giác linh thiêng, gần gũi.

Lối kiến trúc của chùa gồm các khu riêng biệt, bố trí theo hình chữ “khẩu”, gồm chánh điện rộng 400 m², phương trượng, tây đường, đông đường, và sân vườn bao quanh. Nhà chính mái ngói đắp tượng rồng hướng về viên ngọc trên đỉnh, phía bên trong mang đậm phong cách kiến trúc nhà ba gian hai chái truyền thống miền Nam Trung Bộ.

Nội thất cổ kính

Trong chánh điện, những bức hoành phi, câu đối treo trên xà ngang là các biểu tượng của sự tôn nghiêm, linh thiêng. Phần tượng thờ cúng, các tượng linh thú, các bức phù điêu, đặc biệt các tượng 18 vị La Hán và các tượng sư tử ở cổng đều giữ gìn nét nguyên vẹn theo thời gian, phản ánh giá trị văn hóa và tôn giáo lâu đời.

Bố cục các khu thờ chính gồm nơi thờ hòa thượng Phước Huệ, sơ tổ Nguyên Thiều, các vị tiền bối, trí thức, phật tử quá cố và các ngôi tháp tổ phía bắc, là nơi an nghỉ của các trụ trì qua nhiều thế hệ.

Gìn giữ giá trị văn hóa

Chùa Thập Tháp không chỉ đơn thuần là nơi thờ tự, mà còn là trung tâm văn hóa, nơi lan tỏa những giá trị truyền thống dân tộc và Phật giáo. Trong các lễ hội lớn như Phật đản, Vu Lan, và lễ tưởng niệm tổ sư Nguyên Thiều, ngôi chùa luôn đông đảo phật tử và người dân địa phương về dự lễ, cầu an và hướng về cội nguồn tâm linh.

Nơi đây còn là huyết thống của miền đất từng là cố đô Đồ Bàn, nơi đất trời, lịch sử và bản sắc văn hóa Chăm – Việt giao hòa, thể hiện qua từng viên gạch cổ kính còn lưu giữ ký ức nghìn năm. Dẫu qua bao biến cố, chùa vẫn giữ vẹn nguyên vẻ đẹp truyền thống, trở thành biểu tượng văn hóa thiêng liêng của vùng đất.