DẤU ẤN CỦA VĂN HÓA SƠN CỐ ĐÔ QUA NGHỆ THUẬT ẨM THỰC

NHỮNG ĐIỀU KỲ DIỆU TỪ KẺ ĐÁ VÔ TRẬN Ở NINH BÌNH

Khi nhắc về Ninh Bình, những hình ảnh quen thuộc như dê núi, cơm cháy hay nem Yên Mạc thường khiến du khách hình dung về một vùng đất đậm nét ẩm thực đặc trưng. Tuy nhiên, phía sau vẻ giản dị ấy còn có một món ngon đặc biệt, chỉ đơn giản là một loài rau mọc từ đá, mang tên dún đá. Trong không gian quanh những kẽ đá vôi khô cạn, rêu phong bám trụ, lại nảy sinh một loại rau mảnh mai, xanh màu ngọc búa, giòn rụm và đầy kỳ công của mẹ thiên nhiên.

NGƯỜI BẢN ĐỊA VÀ MÓN RAU ĐÁ: TINH HOA GIA TRUYỀN

Câu chuyện về dún đá của người Ninh Bình không chỉ là chuyện của bữa ăn mà còn là biểu tượng của sự kiên cường, bền bỉ vượt qua mọi thử thách của tự nhiên. Từ bao đời, người dân nơi đây đã hái dún đá để chế biến thành những món ăn đặc trưng như riêu cua chan với bún hay ăn kèm rau sống. Đặc biệt, người dân còn giữ thói quen nhặt dún từ những vết nứt trên đá vôi lởm chởm, nơi nước mưa đọng lại, tạo điều kiện thuận lợi nhất để rau phát triển.

Chia sẻ về hương vị độc đáo của dún đá, một người địa phương cho biết: “Dún mọc dày đặc, giòn rụm, cắn vào nghe rôm rốp, vị thanh mát nhưng lại pha chút chát nhẹ, rồi để lại hậu ngọt tinh tế. Chính cái chát thoảng qua này làm nên nét đặc biệt của rau, không thể thay thế.” Các nhà sành ăn còn khẳng định rằng, chính vị chát nhẹ thoáng qua rồi tan ngay trong miệng là điều giữ chân người thưởng thức không rời.

MÓN ĂN GÂY NÊN THU HÚT VÀ NỖI NHỚ QUÊ

Trong mùa hè nóng nực hay những ngày thu dịu dàng, không ai có thể chối từ món riêu cua nấu dún đá đặc trưng. Một bát riêu nóng hổi, chứa đựng sự hòa quyện của nước dùng trong vắt, vị thơm của cua đồng, chua thanh của cà chua, điểm xuyết bằng chút mắm tôm, tất cả như gửi gắm tình quê. Người xa quê khi nếm lại hương vị này, không khỏi bồi hồi, nhớ về những buổi trưa hè dưới mái hiên, tiếng ve râm ran.

Có thể nói, dún đá không phải là món ăn đắt đỏ hay quý hiếm, mà nó gắn liền với ký ức, nhịp sống của người dân vùng núi đá vôi Ninh Bình. Từ những mảng rêu bám trên vách đá, người ta đã biến nó thành món ăn dân dã, đậm tình quê hương. Trong xã hội ngày nay, khi nhiều món ăn cầu kỳ, đắt tiền lên ngôi, dún đá vẫn giữ nguyên giá trị của sự mộc mạc, chân chất nhưng đầy tự hào.

CÁI CHẤT CỦA ĐỜI SỐNG Trong từng chiếc lá rau, trong từng bữa cơm đạm bạc, dún đá chính là biểu tượng của ý chí sống bền bỉ của người dân quê nghèo. Nó nói lên triết lý “ăn từ đất, sống nhờ núi”, là minh chứng rõ nét cho bản sắc văn hóa độc đáo của cố đô. Món ăn này còn thể hiện rõ nét tính mùa vụ, sự hiếm hoi của một loại rau chỉ mọc dại theo từng mùa, từng đợt mưa về.

HƠN CẢ MÓN ĂN, DÚN ĐÁ ĐÃ TRỞ THÀNH THỨ GẮN KẾT TÌNH CẢM VỚI QUÊ HƯƠNG

Người sành ăn tại Ninh Bình khẳng định, chính vị chát nhẹ thoảng qua rồi tan nhanh của dún đá mới làm nên sự đặc biệt, không thể nhầm lẫn. Họ còn kể lại những trải nghiệm hái dún vào mùa dày đặc, mùa vắng hơn nhưng vẫn giữ trọn vẹn ký ức về một đặc sản bình dị nhưng đậm đà tình quê.

Trên mạng xã hội, hình ảnh những mẻ rau xanh mướt trong làn nước dùng, cùng với những món ăn như chè hoặc nộm, khiến nhiều người dù xa xứ vẫn cảm nhận được hương vị đậm đà của miền đất cố đô. Dún đá còn là món ăn mang tính thử thách, thể hiện nét đẹp của sự kiên cường và thủy chung với tự nhiên.

DẤU ấn hiện diện trong lòng thực khách, dún đá chứng minh rằng ẩm thực không chỉ là hưởng thụ vị giác mà còn là cách lưu giữ và truyền tải nét đặc trưng của một nền văn hóa. Đó chính là sự khẳng định rằng, đâu đó trong những tảng đá vô tri, vẫn còn chứa đựng những câu chuyện về cuộc sống, về ký ức tuổi thơ và về tình yêu quê hương chân chất.