QUỐC HỘI ĐỀ CẬP ĐẾN SỰ cần THIẾT của CƠ QUAN THỐNG KÊ ĐỘC LẬP, NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DỮ LIỆU VÀ ĐẢM BẢO TÍNH KỊP THỜI TRONG THỐNG KÊ

Trong chiều ngày 3.11, Quốc hội đã thảo luận tại tổ về một số dự án luật, trong đó có dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Thống kê. Các đại biểu đề xuất những ý kiến nhằm nâng cao vai trò, tính khách quan và hiệu quả của hệ thống thống kê quốc gia, đồng thời kiến nghị nhiều giải pháp để đảm bảo dữ liệu thống kê chính xác, kịp thời và phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội.

ĐẠI BIỂU ĐỀ NGHỊ THỐNG KÊ thuộc QUỐC HỘI, GIỐNG MÔ HÌNH KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân từ đoàn TP.HCM nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ quan thống kê trong việc cung cấp dữ liệu khách quan, kịp thời cho Chính phủ và Đảng trong hoạch định chính sách. Ông cho rằng, để nâng cao hiệu quả công tác này, cơ quan thống kê cần trở thành một đơn vị độc lập hoặc trực thuộc Quốc hội, tương tự như mô hình của Kiểm toán Nhà nước, nhằm đảm bảo tính khách quan, trung thực của số liệu.

Cùng quan điểm, đại biểu Trần Hoàng Ngân, cũng từ TP.HCM, đề xuất cần nâng cao chất lượng dữ liệu thống kê. Ông ví dụ về việc điều tra các chỉ số giá cả, lạm phát, đề nghị cơ quan thống kê phải tiến hành lấy mẫu mở rộng, đa dạng hơn về thời điểm và phương pháp, như các quốc gia khác đã thực hiện, dựa vào hóa đơn mua hàng, tiền điện, nước, thuê nhà… để đo lường chính xác mức sống, chỉ số tiêu dùng của từng hộ gia đình.

Chưa đủ, ông Ngân nhấn mạnh việc tại Việt Nam, dữ liệu thu thập từ hộ gia đình còn hạn chế, chủ yếu dựa vào các khoản chi phí tiêu biểu như tiền điện, tiền nước, chưa phản ánh đầy đủ các khoản chi tiêu khác. Vì vậy, ông kiến nghị phải minh bạch, chuẩn hóa dữ liệu đầu vào nhằm nâng cao độ tin cậy của số liệu thống kê.

SỐ LIỆU THỐNG KÊ PHẢI KỊP THỜI VÀ MỞ RỘNG

Trong phần thảo luận, đại biểu Trần Anh Tuấn từ TP.HCM cho rằng việc cung cấp số liệu thống kê còn chậm trễ là một trong những hạn chế khiến việc đánh giá tình hình kinh tế – xã hội gặp khó khăn. Ông đề xuất cần có cơ chế cập nhật dữ liệu sát thực, kịp thời hơn, ví dụ như trong tháng đầu của quý hoặc năm, phải có số liệu dự báo chính xác để hỗ trợ các chiến lược chỉ đạo phù hợp.

Đồng tình, đại biểu Phạm Trọng Nhân nêu ý kiến hoàn thiện quy định về cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia, phân quyền truy cập, liên thông và chia sẻ dữ liệu mở giữa các bộ ngành, doanh nghiệp nhằm tránh tình trạng “mỗi nơi một dữ liệu, một số liệu”. Ông còn nhấn mạnh việc mở rộng quyền tiếp cận dữ liệu sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển của các tổ chức, doanh nghiệp, đặc biệt là các startup.

CÁC ĐỀ XUẤT ĐỂ ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ

Trong quá trình thảo luận, đại biểu Trần Hoàng Ngân và Nguyễn Thiện Nhân đều nhấn mạnh trách nhiệm của cơ quan thống kê trong việc cung cấp nguồn số liệu khách quan, chính xác và phù hợp thực tiễn. Ông Ngân đặc biệt đề cập đến việc cải tiến phương pháp thu thập dữ liệu như dựa vào hóa đơn chính xác của hộ gia đình, để đo lường chính xác các chỉ số về lạm phát, tiêu dùng, mức sống.

Ngoài ra, các đại biểu còn đề cập đến nhu cầu mở rộng dữ liệu cho các nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới, như trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số. Ông Nhân gợi ý cho phép các tổ chức nghiên cứu và doanh nghiệp khai thác dữ liệu mở để phục vụ phát triển kinh tế – xã hội và đổi mới sáng tạo, góp phần đưa hệ thống thống kê Việt Nam phù hợp với xu thế toàn cầu.

Các ý kiến này cho thấy rõ quyết tâm của quốc hội trong việc xây dựng một hệ thống thống kê độc lập, chuyên nghiệp, minh bạch, bám sát thực tiễn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững.