TRUMP CHIÊU BÀI TRƯỚC ĐẠI HỘI ĐỒNG LIÊN HIỆP QUỐC: ĐỔI CHIỀU VỀ XUNG ĐỘT UKRAINE VÀ TUYÊN BỐ CƯỠNG ĐẦU CHỐNG NGA
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những phát biểu gây chú ý tại phiên họp lần 80 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc diễn ra tại New York ngày 23.9. Trong đó, ông khẳng định Mỹ sẵn sàng áp dụng loạt thuế quan mạnh mẽ nhắm vào Nga, nếu Moscow không chấp thuận chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Nhà lãnh đạo Mỹ còn kêu gọi châu Âu ngừng mua dầu Nga, cho rằng hành động này chẳng khác nào “tự tài trợ cho cuộc chiến chống lại chính mình”. Những tuyên bố này thể hiện rõ sự leo thang trong cứng rắn của Washington đối với Điện Kremlin trong bối cảnh xung đột Ukraine vẫn còn căng thẳng.
Trong một bước ngoặt đáng chú ý về chính sách đối ngoại Ukraine, ông Trump đã “đổi giọng” sau cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề Đại hội đồng. Trên nền tảng Truth Social, ông viết: “Sau khi hiểu rõ hơn về tình hình quân sự và kinh tế của Ukraine lẫn Nga, tôi nghĩ Ukraine hoàn toàn có thể chiến đấu và giành lại toàn bộ lãnh thổ với sự hậu thuẫn từ châu Âu”. Ông còn ví Nga là một “hổ giấy” và thể hiện sự thất vọng đối với Tổng thống Vladimir Putin. Ngoài ra, ông Trump khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp vũ khí cho NATO, nhằm giúp liên minh này “toàn quyền sử dụng”.
Các tuyên bố của Trump khiến nhiều người kỳ vọng về khả năng Ukraine có thể thắng và khôi phục biên giới, khiến Thượng nghị sĩ Lindsey Graham – thành viên đảng Cộng hòa – gọi đó là “yếu tố thay đổi cuộc chơi”. Tuy nhiên, các nhà phân tích nhận định đây dường như chỉ là chiến thuật gây áp lực ngoại giao, chứ chưa phải một chính sách chính thức từ Washington. Vài giờ sau, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nhấn mạnh: “Xung đột Nga-Ukraine không thể kết thúc bằng chiến tranh; cần có đàm phán để giải quyết”.
Phản ứng từ phía Ukraine rất tích cực. Tổng thống Zelensky gọi các phát biểu của Trump là “một thay đổi lớn, rất tích cực”, đồng thời nhấn mạnh rằng “giờ đây ông ấy đã hiểu rằng chúng tôi không thể nhượng lãnh thổ”. Trước đó, Trump từng cho rằng Ukraine nên nhượng lại một phần lãnh thổ để đổi lấy hòa bình với Nga.
TRUMP SÁT CỬA VỚI CHIẾN LƯỢC TƯƠNG TÁC VỚI NGA
Trong bối cảnh đó, Trump bất ngờ đề xuất NATO nên bắn hạ UAV của Nga nếu chúng xâm phạm không phận. Ông nhấn mạnh việc Mỹ có hỗ trợ các đồng minh NATO hay không sẽ phụ thuộc vào tình hình cụ thể. Trả lời về vấn đề này, Ngoại trưởng Ba Lan Radek Sikorski chế giễu trên mạng X: “Rõ rồi”. Trong khi đó, Tổng thư ký NATO Mark Rutte phát biểu rằng liên minh sẽ dựa trên thông tin tình báo để quyết định phản ứng, đảm bảo việc bắn hạ máy bay Nga chỉ diễn ra khi đe dọa rõ ràng. Ngược lại, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius kêu gọi các nước bình tĩnh, tránh phản ứng quá mức nhằm giữ gìn hòa bình châu Âu, đồng thời cảnh báo rằng Tổng thống Putin tìm cách khiêu khích để dẫn đến một cái bẫy leo thang.
PHẢN ỨNG TỪ NGA
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã bác bỏ bình luận của Trump về Nga là “hổ giấy” và đùa rằng Nga chính xác hơn là “gấu”. Ông thừa nhận nền kinh tế Nga đã thích nghi với xung đột, song cũng thừa nhận nước này đang đối mặt với một số thách thức do các lệnh trừng phạt của phương Tây. Peskov cáo buộc Trump muốn lợi dụng cuộc xung đột để thúc đẩy lợi ích kinh tế, như buộc thế giới phải mua dầu khí của Mỹ với giá cao. Trong khi đó, Phó đại diện thường trực của Nga tại Liên Hợp Quốc, Dmitry Polyansky, nhận định EU và NATO đã “rơi vào bẫy chính sách chống Nga” ở Ukraine, đồng thời mô tả các cáo buộc phương Tây là vô căn cứ, nhằm gây căng thẳng và thao túng cuộc xung đột.
Tổng thể, các phản ứng và tuyên bố tại Hội đồng Liên Hiệp Quốc cho thấy căng thẳng Mỹ – Nga ngày càng gia tăng, đồng thời mở ra nhiều khả năng cho các bước đi mới trong các cuộc đàm phán và đối đầu trong thời gian tới.