BỘ TRƯỞNG NGUYỄN HỒNG DIÊN TRÌNH DỰ ÁN LUẬT THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ: GIẢI PHÁP CHẤT LƯỢNG, MINH BẠCH VÀ BẢO VỆ NGƯỜI TIÊU DÙNG TRƯỚC CÁC RỦI RO TỪ LIVESTREAM

Ngày 3.11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình dự thảo luật Thương mại điện tử nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao trách nhiệm và kiểm soát hoạt động giao thương trực tuyến, đặc biệt là thể hiện rõ hơn vai trò của các nền tảng mạng xã hội và thương mại điện tử trong thời đại số.

Chính phủ cho biết, pháp luật hiện hành xem hoạt động livestream bán hàng như một hình thức quảng cáo đi kèm với bán hàng mà chưa có quy định rõ ràng về các chủ thể liên quan như tài khoản, người thực hiện, hoặc các nội dung tối thiểu cần cung cấp cho người xem. Thực tiễn cho thấy, nhiều phiên livestream doanh thu hàng tỷ đồng nhưng Nhà nước không thu được thuế; bên cạnh đó, các người nổi tiếng như hoa hậu cũng thực hiện các buổi bán hàng kém minh bạch, thiếu kiểm soát, gây ảnh hưởng đến quyết định của người tiêu dùng cũng như sức khỏe cộng đồng.

Chính phủ đánh giá, nhiều nền tảng thương mại điện tử chưa định danh và xác thực đúng đối tượng bán hàng, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm soát thông tin, truy vết kho hàng, đồng thời tiềm ẩn rủi ro về gian lận, trốn thuế và hàng giả. Trong bối cảnh hoạt động thương mại xuyên biên giới phát triển mạnh mẽ, các vấn đề về chất lượng hàng nhập khẩu, gian lận giao dịch, chống hàng giả vẫn là thách thức lớn không thể bỏ qua.

Dự thảo luật đề xuất quy định rõ hơn về hoạt động bán hàng qua livestream, yêu cầu chủ quản nền tảng xác thực danh tính người thực hiện, công khai các biện pháp kiểm soát nội dung theo thời gian thực. Người bán phải cung cấp các giấy tờ chứng minh phù hợp pháp lý và tuân thủ đúng nội dung quảng cáo đã xác nhận, tránh gây nhầm lẫn hay gian dối trong giới thiệu sản phẩm, dịch vụ.

Ngoài ra, dự thảo cũng mở rộng trách nhiệm của chủ quản mạng xã hội, yêu cầu phân loại và hiển thị dấu hiệu nhận diện tài khoản người bán, đồng thời tích hợp các công cụ xác nhận nội dung hợp đồng qua chức năng liên lạc trực tuyến. Người bán nước ngoài cũng buộc phải cung cấp đầy đủ thông tin để đảm bảo tính minh bạch, phù hợp quy định pháp luật Việt Nam.

Trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh, việc quy định rõ ràng hơn các hoạt động như livestream bán hàng và tiếp thị liên kết là cần thiết để phân định rõ phạm vi điều chỉnh của luật Thương mại điện tử đối với các lĩnh vực liên quan như an toàn thông tin, quảng cáo và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời, các cơ quan cũng đề xuất hoàn thiện trách nhiệm của chủ quản các nền tảng thương mại điện tử, đặc biệt là mạng xã hội hoạt động thương mại, dựa trên mức độ tham gia và các chức năng hỗ trợ như đặt hàng, thanh toán, logistics.

Việc dự luật này ra đời nhằm giải quyết các vấn đề nan giải như thiếu kiểm soát hoạt động livestream nhiều tỷ đồng nhưng không thu được thuế, vai trò của các nền tảng trong việc cung cấp thông tin chính xác, minh bạch cho người tiêu dùng. Qua đó, hướng tới xây dựng một môi trường thương mại điện tử minh bạch, an toàn, góp phần bảo vệ người tiêu dùng và phát triển lành mạnh thị trường trực tuyến của quốc gia.