HIỆU TRƯỞNG SẼ TẠI VỊ ĐẾN HẾT NHIỆM KỲ: ĐẢNG ỦY LẤY TRỌN LĨNH ĐẠO TRONG QUẢN LÝ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc, trong quá trình soạn thảo ba dự án luật quan trọng (sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Giáo dục; luật Giáo dục đại học; luật Giáo dục nghề nghiệp), Bộ đã nghiên cứu kỹ lưỡng và tiếp thu ý kiến của nhiều bên, đồng thời thể chế hóa các nội dung của Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị. Cả ba dự án đều loại bỏ nội dung về hội đồng trường trong các trường công lập.
Theo ông Phúc, theo Nghị quyết 71, hội đồng trường sẽ không còn tồn tại trong các cơ sở giáo dục đại học công lập, trong khi các trường tư thục vẫn giữ hội đồng trường. Chức năng của hội đồng trường trước đây sẽ được chuyển đổi, phần lớn vào vai trò lãnh đạo của Đảng ủy. Các nội dung liên quan đến vai trò của Đảng ủy trong quản lý đã được thể chế hóa rõ nét, đồng thời nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng cùng các cơ quan quản lý trực tiếp cũng được điều chỉnh phù hợp.
Về nhiệm kỳ của hiệu trưởng và hiệu phó, ông Phúc cho biết những người đã được bổ nhiệm và công nhận trước khi luật sửa đổi có hiệu lực sẽ tiếp tục đảm nhiệm cho đến khi họ nghỉ hưu, hết nhiệm kỳ hoặc hết thời gian trong quyết định.
Trong các quy định chuyển tiếp, các trường đại học công lập đã có hội đồng trường sẽ bàn giao hồ sơ, tài liệu và chấm dứt hoạt động của hội đồng trong vòng 3 tháng sau khi luật mới có hiệu lực. Các hiệu trưởng, hiệu phó được bổ nhiệm trước đó sẽ tiếp tục giữ chức vụ đến hết nhiệm kỳ hoặc tuổi nghỉ hưu.
Trong phần trả lời các ý kiến của đại biểu Quốc hội, ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, nhấn mạnh: “Về việc chuyển tiếp nhân sự chủ tịch hội đồng trường, chúng ta nên quy định theo hướng luật chỉ mang tính nguyên tắc, còn cụ thể Chính phủ sẽ quyết định. Với các hiệu trưởng đang trong nhiệm kỳ, không nên xem xét lại nhiệm kỳ do sự thay đổi chính sách. Họ cứ hoàn thành nhiệm kỳ, rồi thực hiện theo chuẩn mới khi hết nhiệm kỳ.”
Ông Vinh cũng đề xuất: “Chỉ nên tập trung giải quyết chính sách cho những người đang giữ chức chủ tịch hội đồng trường, theo phạm vi dưới luật. Trách nhiệm này có thể giao cho Chính phủ để có phương án bố trí phù hợp, tránh gây xáo trộn lớn trong hệ thống.”
TRÁCH NHIỆM GIỮ VỊ HIỆU TRƯỞNG VÀ HIỆU PHÓ ĐƯỢC ĐẢM BẢO
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cho biết, với những người đã được công nhận chức vụ hiệu trưởng và hiệu phó trước khi luật sửa đổi có hiệu lực, họ sẽ tiếp tục tại vị cho đến tuổi nghỉ hưu hoặc hết nhiệm kỳ của mình. Những trường hợp này sẽ không bị ảnh hưởng bởi các quy định mới trong luật, nhằm đảm bảo ổn định và tiếp tục nhiệm vụ quản lý.
Về việc các trường đại học giữ hội đồng trường hiện tại, dự thảo luật đã đưa ra quy định chuyển tiếp rõ ràng. Hội đồng trường các trường công lập sẽ chấm dứt hoạt động và bàn giao toàn bộ hồ sơ tài liệu trong vòng 3 tháng kể từ ngày luật có hiệu lực. Hiệu trưởng, hiệu phó giữ chức vụ trước đó sẽ tiếp tục công tác đến hết nhiệm kỳ hoặc tuổi nghỉ hưu, đảm bảo không gây xáo trộn trong tổ chức quản lý giáo dục.
BÀN LUẬN VỀ ĐÀO TẠO CĐ TRONG TRƯỜNG ĐH: CẦN CÂN NHẮC VỀ TIÊU CHUẨN VÀ ẢNH HƯỞNG
Một nội dung đáng chú ý trong dự thảo luật Giáo dục nghề nghiệp là cho phép các cơ sở giáo dục đại học đủ điều kiện có thể mở rộng phạm vi đào tạo trình độ cao đẳng (CĐ). Tuy nhiên, quy định này chỉ áp dụng trong một số ngành nghề nhất định do Chính phủ quy định.
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc giải thích: “Các trường ĐH có thể đào tạo CĐ trong các ngành, nghề đặc thù như nghệ thuật, thể thao, và các ngành đào tạo giáo viên hoặc nhóm ngành nghề khác theo quy định của Chính phủ. Các trường của lực lượng vũ trang cũng sẽ được phép dạy trung cấp, CĐ trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh. Thực tế, nhiều trường CĐ có thể hợp nhất hoặc sáp nhập với các trường ĐH nếu được phép đào tạo CĐ, tránh tình trạng cô lập các cơ sở giáo dục.”
Tuy nhiên, ý kiến của bà Nguyễn Thị Thu Dung, đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên, lại phản ánh những lo ngại về tính ổn định của ngành giáo dục nghề nghiệp. Bà cho rằng: “Việc các trường ĐH có thể tham gia đào tạo trình độ CĐ gây ra bất ổn cho các cơ sở GDNN. Nhiều người lo ngại sẽ làm giảm tính chuyên môn và độ bền vững của các ngành nghề truyền thống trong giáo dục nghề nghiệp.”
Bà Dung nhấn mạnh: “Chúng ta cần cân nhắc kỹ việc cho phép các trường ĐH đào tạo CĐ, đặc biệt là các nhóm ngành nghề đặc thù như nghệ thuật và thể thao. Giáo viên các cấp đều phải phù hợp về trình độ và chuyên môn để đảm bảo chất lượng đào tạo. Nếu các trường ĐH muốn dạy CĐ, phải chuẩn bị đội ngũ giảng viên phù hợp, tránh ảnh hưởng tới tiêu chuẩn và chất lượng giảng dạy của các trường CĐ hiện tại.”
NGHỊCH LẬP VỀ CHUẨN ĐẦU VÀO, ĐÀO TẠO LIÊN THÔNG: CÙNG NHẤT QUAN ĐIỂM
Ông Nguyễn Đắc Vinh cũng kiến nghị cần có tư duy nhất quán trong thiết kế hệ thống giáo dục. Việt Nam hiện nay có hai hệ thống song song là giáo dục học vấn và giáo dục nghề nghiệp, nhưng chưa thực sự liên thông. Các quy định cần đảm bảo tính công bằng trong cơ cấu đào tạo, tránh phân biệt đối xử giữa các cấp, đồng thời xây dựng các mô hình đào tạo linh hoạt, cho phép sinh viên chuyển đổi giữa các trình độ dễ dàng hơn.
Ông Vinh đưa ra ví dụ về hình thức đào tạo quốc tế: “Ở nhiều quốc gia, hệ thống đào tạo theo mô hình hình chóp, cho phép sinh viên rơi rụng và chuyển đổi trong quá trình học tập. Ví dụ, sinh viên có thể bắt đầu học trung cấp, rồi chuyển lên cao đẳng hoặc đại học, thậm chí có thể lấy bằng đúng bằng cấp mà họ phù hợp, không bị gò bó về một bậc duy nhất. Ở Việt Nam, chúng ta cần khảo sát để áp dụng các phương pháp này, phù hợp với thực tiễn.”
Ông Vinh nhấn mạnh: “Chúng ta cần tiếp tục bàn bạc kỹ lưỡng để lựa chọn phương án phù hợp nhất, đảm bảo phát triển bền vững và thống nhất trong hệ thống giáo dục quốc gia.”