GIÁ USD TỰ DO BIẾN ĐỘNG MẠNH, NGÂN HÀNG VẪN CHUẨN BỊ ỨNG PHÓ

Trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, tỷ giá đồng Việt Nam so với USD trên thị trường tự do đã chứng kiến những biến động mạnh trong thời gian gần đây. Theo thông tin từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tình trạng này đã phần nào gây ra sự lo ngại về ổn định của thị trường ngoại tệ.

Thị trường tự do vượt khỏi tầm kiểm soát

Trong hơn hai tuần trở lại đây, giá USD trên thị trường chợ đen liên tục leo dốc. Một cuộc khảo sát nhỏ tại TP.HCM cho thấy, sáng 26.10, giá USD được các đại lý chào mua vào khoảng 27.750 đồng, nhưng đến ngày hôm sau, giá đã giảm còn 27.680 đồng. Theo ghi nhận, sau mức cao kỷ lục đạt tới 27.700 đồng, giá USD đã có xu hướng giảm nhẹ nhưng vẫn duy trì mức cao so với trước đó. So sánh đầu tháng 10, đồng bạc xanh đã tăng khoảng 1.100-1.200 đồng, tương đương 4,1%, và tính từ đầu năm, mức tăng đã lên tới gần 1.900 đồng, khoảng 7,3%.

Trong khi đó, tại các ngân hàng thương mại, giá USD liên tục đi xuống. Các tổ chức này đã điều chỉnh giảm tỷ giá trung tâm từ mức đỉnh hồi tháng 8, xuống còn 25.097 đồng/USD, giảm 201 đồng, tương đương 0,78%. Giá mua vào của một số ngân hàng phổ biến quanh 26.080-26.120 đồng, bán ra khoảng 26.351 đồng/USD. Như vậy, tỷ giá trong hệ thống đã có sự điều chỉnh giảm rõ rệt.

Nguồn cung ngoại tệ dồi dào và các biện pháp kiểm soát

Trong thời điểm hiện tại, số liệu về xuất nhập khẩu của Việt Nam cũng như lượng kiều hối từ đồng bào ở nước ngoài đều khá khả quan. Trong chín tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt hơn 680 tỷ USD, trong đó xuất khẩu là 348,7 tỷ USD (tăng 16%), nhập khẩu đạt 331,9 tỷ USD (tăng 18,8%). Cán cân thương mại thặng dư 16,82 tỷ USD. Lượng kiều hối về TP.HCM trong cùng kỳ cũng đạt gần 8 tỷ USD, tăng 6,25%.

Đại diện NHNN cho biết đang phối hợp với các bộ ngành liên quan để kiểm tra, thanh tra hoạt động ngoại hối, đặc biệt là các hoạt động mua bán ngoại tệ trái pháp luật và thị trường ngoại hối không chính thức, nhằm giữ vững ổn định thị trường.

PHẢN ỨNG CỦA THỊ TRƯỜNG VÀ ĐỘNG THÁI KIỀU GIÁ

Ngay sau khi có những động thái kiểm soát của ngân hàng trung ương, các người bán ngoại tệ tự do tỏ ra thận trọng hơn. Một người bán USD tại TP.HCM tên T. cho biết ngày 26.10 giá USD xấp xỉ 28.000 đồng nhưng từ chối bán, đề cập rằng mua trong ngân hàng rẻ hơn. Những người khác cũng đều tỏ ra e ngại, do gần đây các vụ mua bán ngoại tệ trái phép bị xử lý nghiêm, khiến nhiều đối tượng hạn chế giao dịch.

Chênh lệch giữa giá USD trong ngân hàng và thị trường tự do đã tăng đáng kể, khoảng 1.400 đồng/USD, gây khó khăn cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư. PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế TP.HCM, nhận định rằng khi giá USD tự do cao hơn trong ngân hàng tới 1.300 đồng, tâm lý đổ xô bán USD ra thị trường “chợ đen” sẽ tăng lên, làm hạn chế nguồn cung ngoại tệ chính thống và tác động đến chính sách tiền tệ.

Các nguyên nhân của biến động

Theo ông Huân, nhu cầu ngoại tệ cuối năm tăng cao chủ yếu để thanh toán học phí du học, nhập khẩu nguyên vật liệu, hoặc thanh toán các khoản biên mậu. Điều này khiến một phần tiền đầu cơ dịch chuyển sang thị trường tự do, làm cầu ngoại tệ tăng theo. Ngoài ra, các yếu tố như thuế quan của Mỹ, rút ròng vốn nhà đầu tư nước ngoài, và lãi suất tiền đồng thấp cũng gây áp lực lên tỷ giá.

Theo đánh giá từ chuyên gia, do VN đang thặng dư thương mại và lượng kiều hối lớn, không có lý do rõ ràng khiến USD tự do tăng đột biến. Thay vào đó, các bất ổn trong hệ thống chính thức hoặc các lo ngại về nguồn cung ngoại tệ có thể là nguyên nhân chính.

Đề xuất giải pháp và dự báo

Chuyên gia Nguyễn Hữu Huân đề xuất, để giữ vững ổn định tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước nên cân nhắc tăng lãi suất tiền đồng để tạo sự hấp dẫn và cân bằng cung cầu. Đồng thời, việc truyền đạt rõ ràng về chính sách lãi suất dự kiến cũng giúp thị trường phản ứng bình ổn hơn theo kỳ vọng.

TS Lê Xuân Nghĩa nhận định, nhu cầu ngoại tệ cuối năm thường tăng do chi phí du học, nhập khẩu hàng hóa và các hoạt động thương mại biên mậu. Ông cũng cho rằng sự tăng đột biến tạm thời của giá USD tự do không gây tác động lớn tới nền kinh tế, miễn là hệ thống ngân hàng thương mại đáp ứng đủ nhu cầu ngoại tệ của khách hàng.

HẠN CHẾ GIAO DỊCH NGOẠI TỆ ĐƯỢC KIỂM SOÁT NGHIÊM

Bà Trần Thị Ngọc Liên, Phó giám đốc NHNN Chi nhánh khu vực 2, cho biết đã có chỉ đạo gửi các ngân hàng trên địa bàn nghiêm túc thực hiện các quy định về quản lý ngoại hối. Các đại lý thu đổi ngoại tệ chỉ được phép mua vào từ khách hàng, không được phép bán ra để hạn chế hoạt động mua bán trái phép, nhằm tránh tình trạng các đối tượng gom ngoại tệ rồi mang ra ngoài bán hưởng chênh lệch. Người dân có nhu cầu mua ngoại tệ phục vụ công tác, du lịch hay chữa bệnh nên liên hệ trực tiếp với các ngân hàng thương mại để được hỗ trợ chính thống.