Nữ sinh Trung Quốc thắng kiện vì bị loại hồ sơ dù đạt điểm cao trong kỳ thi đại học

Ngày 4/3/2021, tại Tòa án Đường sắt Nam Xương (tỉnh Giang Tây, Trung Quốc), vụ kiện hành chính đầu tiên trong đời của nữ sinh họ Lý (20 tuổi) đã chính thức được đưa ra xét xử. Câu chuyện đặc biệt này thu hút sự chú ý của dư luận khi nữ sinh này kiện Sở Khảo thí tỉnh Giang Tây vì cho rằng cơ quan này đã vi phạm quy định, khiến cô mất đi cơ hội vào đại học dù đã đạt thành tích xuất sắc trong kỳ thi tuyển sinh năm 2020.

Sự kiện bắt nguồn từ kỳ thi tuyển sinh đại học 2020, khi nữ sinh họ Lý dự thi vào Học viện Múa Bắc Kinh – một trong những trường nghệ thuật hàng đầu của Trung Quốc. Với điểm thi văn hóa đạt 301 điểm, cao hơn ngưỡng chuẩn do trường quy định là 285 điểm, cô vượt qua các tiêu chuẩn để được xét tuyển dựa trên thành tích chuyên môn. Tuy nhiên, hồ sơ của cô lại không được Sở Khảo thí Giang Tây gửi lên trường, lý do là vì điểm văn hóa của cô không đạt mức 347 điểm theo quy định riêng của tỉnh Giang Tây dành cho khối múa.

Trong đơn khởi kiện, nữ sinh yêu cầu tòa án xác định việc “không chuyển hồ sơ” của Sở Khảo thí là trái luật, đồng thời đòi cơ quan này phải công khai xin lỗi và bồi thường tượng trưng 1 nhân dân tệ. Dù đạt thứ hạng Á khoa toàn quốc nhưng cô vẫn bị loại khỏi danh sách tuyển sinh của trường, dù trước đó từng có những thí sinh tương tự được phép nhập học dù không đạt điểm chuẩn văn hóa tỉnh.

Bạn đọc dễ dàng nhận thấy mức độ tranh cãi của vụ việc. Theo hồ sơ, nữ sinh họ Lý tốt nghiệp Trường Trung cấp Múa thuộc Học viện Sân khấu Thượng Hải, và trong quá trình xét tuyển, cô đã vượt qua vòng sơ khảo và chung khảo của Học viện Múa Bắc Kinh với kết quả xuất sắc. Theo quy chế của trường, khi thí sinh đạt tiêu chuẩn về điểm chuyên môn và điểm văn hóa vượt ngưỡng, họ sẽ được xét tuyển dựa trên thứ hạng chuyên môn. Cô đáp ứng đầy đủ các điều kiện này, nhưng do điểm thi văn hóa thấp hơn “điểm chuẩn văn hóa tỉnh” của Giang Tây, hồ sơ của cô đã bị loại trước khi chuyển đến trường.

Trong phản hồi, Sở Khảo thí Giang Tây nhấn mạnh rằng việc không chuyển hồ sơ của cô là hoàn toàn hợp lệ, bởi điểm chuẩn của các trường đại học nghệ thuật Trung Quốc có thể tự xác định theo quy định của Bộ Giáo dục, miễn là phù hợp với đặc thù ngành nghề. Tương tự, phía Sở cho rằng, điểm chuẩn của trường họ không thấp hơn ngưỡng toàn tỉnh, và việc Học viện Múa Bắc Kinh đặt ngưỡng quá thấp là do trường chưa nghiên cứu kỹ các quy định địa phương, chứ không phải lỗi của sở.

Chia sẻ về vụ kiện, luật sư Hồ Kiệt, đại diện pháp lý của nữ sinh, nhận định: “Chính sách của tỉnh Giang Tây đã vô hiệu hóa quyền tự chủ của các trường đại học theo quy định của Bộ. Về mặt pháp lý, quy định của tỉnh Giang Tây trái với văn bản cấp bộ, nên hành vi hành chính của sở nhằm loại hồ sơ của nữ sinh là không hợp lệ và cần bị hủy bỏ”.

Trong khi đó, Sở Khảo thí Giang Tây lập luận rằng việc không chuyển hồ sơ là đúng quy định, vì điểm chuẩn của trường họ không thấp hơn ngưỡng toàn tỉnh và sự sai lệch này xuất phát từ việc Học viện Múa Bắc Kinh chưa nghiên cứu đầy đủ các quy định của địa phương. Cơ quan này còn nhấn mạnh rằng, quy định tuyển sinh áp dụng chung cho tất cả các trường trong tỉnh, việc điều chỉnh riêng cho một trường sẽ gây ra tiền lệ xấu và ảnh hưởng đến tính minh bạch của quy trình.

Vụ tranh chấp này không chỉ đặt ra câu hỏi về quyền tự chủ trong tuyển sinh của các trường nghệ thuật tại Trung Quốc mà còn phản ánh thực trạng về cách quản lý và quy chế tuyển sinh hiện hành, đặt ra cần có các giải pháp pháp lý rõ ràng để đảm bảo quyền lợi của thí sinh.