BỎ QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT CÓ PHÙ HỢP, CÓ GÌ MỚI TRONG CHÍNH SÁCH QUY HOẠCH?

Theo Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM (Viện IEEr), kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, tỉnh, xã đã đủ khả năng quản lý nhà nước về đất đai mà không cần thiết phải giữ quy hoạch sử dụng đất như hiện nay. Thực tế cho thấy, khi bỏ quy hoạch cấp tỉnh và xã, hệ thống pháp lý vẫn đảm bảo kiểm soát, phù hợp với thực tiễn phát triển đô thị và nhu cầu dân sinh.

Trong nhiều năm qua, phần lớn quy hoạch sử dụng đất, chiếm tới 90%, không thể thực hiện hoặc phải điều chỉnh cục bộ, gây ra những trở lực lớn cho hoạt động đầu tư xây dựng. Ví dụ, việc phủ kín quy hoạch 1/500 hay 1/2000 trong đô thị không đủ khả năng giải quyết vấn đề vi phạm xây dựng do nhu cầu nhà ở lớn hơn nhiều so với khả năng đáp ứng của quy hoạch. Các vướng mắc về phân chia tài sản đất đai cũng gia tăng khi đất thuộc quy hoạch không thể chia nhỏ để xây dựng mới, gây cản trở trong thực thi quy hoạch chung.

Hình thức bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và xã không làm mất đi vai trò quản lý của nhà nước về xây dựng và đầu tư. Thay vào đó, các kế hoạch sử dụng đất từ trung ương đến địa phương đã đảm bảo kiểm soát chặt chẽ, giúp các cấp chính quyền dễ dàng hơn trong quản lý. TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện IEEr, nhấn mạnh rằng, các thành phố lớn như TP.HCM đã áp dụng quy chế quản lý kiến trúc đô thị dựa trên kế hoạch sử dụng đất chứ không dựa vào quy hoạch sử dụng đất. Điều này cho thấy, việc loại bỏ quy hoạch không gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của đô thị.

Ngoài ra, cuộc cải cách này còn giúp cho việc quản lý lộ giới đường, hẻm, công viên, bến bãi, các công trình công ích trở nên khả thi hơn. Để duy trì nguồn thu ngân sách từ đất đai, Viện IEEr đề xuất chuyển đổi nguồn thu từ thuế thổ trạch hiện tại sang các khoản phí đất ở và phí xây dựng công trình đô thị. Những khoản phí này sẽ giúp ổn định ngân sách bền vững hơn thay vì tăng giá đất đai hoặc thay đổi chính sách thuế chuyển mục đích quá cao, gây khó khăn cho nhà đầu tư và người dân.

Các địa phương cũng đã đề xuất bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp xã, thay vào đó dựa trên kế hoạch 5 năm, phù hợp với thực tiễn và dễ dàng điều chỉnh hơn. Trong đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường ủng hộ việc bỏ quy hoạch này, chỉ giữ lại kế hoạch dựa trên chỉ tiêu phân bổ từ tỉnh để giảm thủ tục và tăng tính thống nhất từ trên xuống dưới.

Việc đề xuất bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và xã không chỉ là một bước cải cách hành chính lớn, mà còn hướng tới một hệ thống quản lý đất đai linh hoạt, hợp lý, phù hợp hơn với yêu cầu phát triển của đô thị và nông thôn Việt Nam.