Chuyển bay quốc tế từ Tân Sơn Nhất sang Long Thành: Đổi hay giữ truyền thống?

Dưới ánh sáng của dự án xây dựng sân bay Long Thành đạt tiêu chuẩn quốc tế, câu hỏi lớn vẫn còn bỏ ngỏ: có nên chuyển toàn bộ các chuyến bay quốc tế của Tân Sơn Nhất về đây hay không? Các ý kiến về lợi ích và thách thức ngày càng đấu tranh gay gắt, xoay quanh vấn đề kết nối, phát triển kinh tế và lợi ích cộng đồng.

THỰC TRẠNG QUÁ TẢI VÀ ĐỀ XUẤT CHUYỂN GNNH

Theo đề xuất của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), trong vòng vài năm tới, khi Long Thành chính thức khai thác giai đoạn 1 năm 2026, toàn bộ hoạt động quốc tế sẽ được chuyển sang sân bay này. Tân Sơn Nhất vốn ngày càng quá tải do cùng lúc khai thác hàng triệu lượt khách nội địa và quốc tế, dẫn đến tình trạng kẹt xe, chờ đợi kéo dài, giảm chất lượng dịch vụ và gây phiền toái cho hành khách. Chuyển các chuyến bay quốc tế sang Long Thành nhằm giải tỏa áp lực, giúp sân bay trung tâm nội địa của TP.HCM tập trung phục vụ tốt hơn.

HỆ THỐNG KẾT NỐI VẬN TẢI VÀ MOME HẠ TẦNG CHƯA ĐÁP ỨNG

Tuy nhiên, các lo ngại về hạ tầng kết nối bật lên rõ nét. Các ý kiến phản ánh rằng sân bay Long Thành cách trung tâm TP.HCM tới hơn 40 km, đường sá còn ùn tắc, chưa thể đưa vào khai thác đồng bộ như dự kiến trước 2030. Phương án này khiến người dân lo lắng về quãng đường di chuyển dài, chi phí cao, ảnh hưởng đến trải nghiệm và chi tiêu tiêu dùng. Lo ngại đặt ra về việc vận hành hai sân bay cách xa nhau sẽ làm tăng chi phí trung chuyển, giảm khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực.

PHÂN CHIA MẠNG BAY – CƠ HỘI VÀ RỦI RO

Dựa trên dự báo tăng trưởng, ACV cho biết nếu chuyển toàn bộ hoạt động quốc tế về Long Thành, sản lượng hành khách có thể đạt tới 92 triệu lượt vào năm 2060, so với 67 triệu nếu duy trì phân chia mạng bay hiện nay. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy tách biệt quá lớn giữa hai sân bay trong cùng đô thị có thể làm giảm khả năng trung chuyển, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của hệ thống hàng không Việt. Điều này cũng có thể làm mất đi lợi thế trung chuyển quốc tế của TP.HCM, ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế và du lịch của khu vực.

Ý KIẾN CỦA CÁC CHUYÊN GIA VÀ NGƯỜI DÂN

Các chuyên gia như Trần Anh Tùng, GS-TS Võ Xuân Vinh đều nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc duy trì các sân bay nằm gần trung tâm, phục vụ khách công vụ, du lịch doanh thu cao. Ông Tùng cho biết: “Việc chuyển toàn bộ mạng bay quốc tế về Long Thành sẽ làm giảm hiệu quả kết nối, tăng chi phí, gây thiệt hại lớn về mặt hiệu suất kinh tế và xã hội”. Ông cũng đưa ra ví dụ từ Nhật Bản, Thái Lan, cũng như Hàn Quốc, khi các sân bay phụ cận trung tâm được duy trì để phục vụ các đường bay nội địa và ngắn, tránh làm phân tán hoạt động, gây mất cân đối trọng điểm.

Người dân tp.HCM bày tỏ sự lo ngại thực tế về quãng đường di chuyển xa hơn. Anh Thanh Bình (Thủ Đức) phản ánh: đường cao tốc thường xuyên ùn tắc, việc dự kiến mở rộng hạ tầng chưa rõ ràng, còn mất nhiều thời gian và chi phí. Các hãng hàng không cũng lo ngại về sự tăng thêm của chi phí khai thác, sự khó phân bổ và vận hành khi chuyển toàn bộ các chuyến quốc tế sang sân bay xa trung tâm, gây thiệt hại về lợi nhuận và cạnh tranh.

BÀI HỌC TỪ NGHIÊN CỨU VÀ TRÊN THẾ GIỚI

Chuyên gia như GS-TS Võ Xuân Vinh dẫn chứng, các sân bay lớn trên thế giới đều vận hành song song nhiều sân bay, phân chia chức năng rõ ràng: một sân bay trung tâm để dành cho nội địa, đường bay ngắn, khách công vụ; sân bay thứ hai phù hợp cho các chuyến quốc tế dài, máy bay lớn, hãng quốc tế. Tại Nhật Bản và Hàn Quốc, quá trình chuyển giao này đều phải có lộ trình phù hợp, tránh gây tổn thất lớn về kinh tế và trải nghiệm của khách hàng.

KẾT LUẬN VÀ NÊU RA CƠ HỘI PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Chuyên gia cho rằng, việc xây dựng Long Thành là động lực quan trọng, nhưng không nên làm xáo trộn mô hình vận hành sân bay hiện tại. Thay vào đó, cần có chiến lược rõ ràng, phân bổ phù hợp giữa hai sân bay, đảm bảo cạnh tranh, mở rộng thị trường, và nâng cao năng lực trung chuyển. Hệ thống hạ tầng đồng bộ, kết nối tốt mới thúc đẩy vị thế quốc tế của TP.HCM, đồng thời giữ vững lợi ích kinh tế và xã hội của khu vực.