UNG THƯ ĐẠI TRÀNG CÓ YẾU TỐ DI TRUYỀN, BẠN ĐÃ BIẾT ĐẾN MỨC ĐỘ NGUY HIỂM CHƯA?

TRONG GẦN 10% TRƯỜNG HỢP, UNG THƯ ĐẠI TRÀNG GẶP PHẢI DO YẾU TỐ DI TRUYỀN

Tiến sĩ Ung Văn Việt, Phó trưởng Khoa Ngoại Tiêu Hóa – Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết khoảng 5-10% các ca ung thư đại tràng có liên quan đến yếu tố di truyền. Trong đó, hai hội chứng phổ biến nhất là hội chứng Lynch và bệnh đa polyp tuyến gia đình (FAP). Những rối loạn gien này làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh, đến mức gần như chắc chắn nếu không có sự can thiệp y học kịp thời.

Tuy nhiên, không chỉ yếu tố gien mới là thủ phạm duy nhất. Môi trường sống và thói quen sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng. Gia đình có nhiều thành viên cùng chung thói quen ăn nhiều thịt đỏ, ít rau xanh, hút thuốc, uống rượu, ít vận động sẽ làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng cho cả nhà. Do đó, khi phát hiện có từ hai người thân trực hệ mắc bệnh, các thành viên khác cần chủ động tầm soát sớm để phát hiện bệnh ở giai đoạn còn dễ chữa.

NHỮNG DẤU HIỆU CẢNH BÁO CẦN CHÚ Ý

Bác sĩ Chu Thị Dung cho biết, ung thư đại tràng giai đoạn sớm thường không có triệu chứng rõ ràng, dễ bỏ qua thời điểm điều trị hiệu quả nhất. Các dấu hiệu cảnh báo gồm thay đổi thói quen đi tiêu kéo dài, tiêu chảy hoặc táo bón bất thường, phân nhỏ dẹt; đi ngoài ra máu hoặc phân đen; đau bụng âm ỉ, đầy hơi dai dẳng; sụt cân không rõ nguyên nhân; thiếu máu hoặc thiếu sắt không rõ lý do. Khi gặp các biểu hiện này, người dân nên đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác.

PHÒNG NGỪA VÀ TẦM SOÁT UNG THƯ ĐẠI TRÀNG

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, việc điều chỉnh lối sống là cách hiệu quả để phòng ngừa ung thư đại tràng. Các biện pháp đơn giản nhưng khoa học gồm ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn; duy trì cân nặng hợp lý; tập thể dục đều đặn; tránh rượu bia và thuốc lá. Những thói quen này đã được chứng minh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh rất rõ rệt.

Bác sĩ Ung Văn Việt nhấn mạnh rằng, hiện nay đã có các xét nghiệm di truyền để xác định chính xác từng trường hợp trong gia đình có khả năng mắc ung thư đại tràng dạng di truyền hay không. Qua đó, bác sĩ có thể tư vấn, xây dựng kế hoạch sàng lọc, phòng ngừa phù hợp, giúp giảm thiểu rủi ro hoặc phát hiện bệnh sớm, nâng cao hiệu quả điều trị.

Việc tầm soát định kỳ đóng vai trò then chốt. Người bình thường nên bắt đầu từ 45 tuổi, còn những người có tiền sử gia đình mắc bệnh nên đi khám sàng lọc sớm hơn, từ 40 tuổi hoặc sớm hơn 10 năm so với thời điểm người thân được chẩn đoán. Nội soi đại tràng vẫn là phương pháp phát hiện sớm và loại bỏ polyp hiệu quả nhất. Ngoài ra, các xét nghiệm máu ẩn trong phân hay ADN trong phân cũng là các công cụ hỗ trợ quan trọng khi cần thiết.

Bác sĩ Chu Thị Dung nhấn mạnh rằng, dù có yếu tố di truyền, không phải người mang gien nguy cơ sẽ chắc chắn mắc bệnh. Tất cả các thành viên gia đình cần chủ động hơn trong việc khám, sàng lọc và duy trì lối sống lành mạnh. Phát hiện sớm không chỉ giúp điều trị dễ dàng hơn mà còn nâng cao khả năng sống sót. Vì vậy, tầm soát ung thư đại tràng cần nằm trong chương trình chăm sóc sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có thành viên trong gia đình mắc bệnh.