HỌC NGẮN HẠN, RA NGHỀ NGAY: LIỆU ĐÂY CÓ PHẢI LÀ GIẤY THỬ VÀNG CUỘC ĐỜI?

Tuy nhiên, chỉ sau 3-6 tháng học nghề, học viên có thực sự thành thạo để vững bước lập nghiệp hay đây chỉ là những lời hứa quảng cáo hoa mỹ?

DẤU CHẤM HỎI VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGẮN HẠN

Nhiều trung tâm quảng cáo đào tạo nghề nhanh chóng, cam kết ra nghề sau 120 giờ, thành thạo sau 3 tháng hay việc có việc làm ngay sau khóa học. Thế nhưng, thực tế cho thấy, học trong thời gian ngắn giúp nắm bắt các nền tảng cơ bản, còn để vững vàng hành nghề đòi hỏi thời gian rèn luyện lâu dài, liên tục.

Chuyện của N., một học viên ngành chăm sóc sắc đẹp tại TP.HCM, là một ví dụ điển hình. Sau khóa học 3 tháng, N. chỉ biết vài kỹ năng cơ bản, chưa đủ tự tin để mở tiệm hay làm chủ. Buộc phải ở lại TP.HCM, vừa làm phụ spa, vừa học nâng cao gần một năm mới dần thành thạo, đàng hoàng theo nghề. Đây không phải trường hợp cá biệt, và nhiều người khác cũng chọn con đường học ngắn hạn vì mong muốn tiết kiệm thời gian, chi phí, nhanh chóng đi làm.

Chuyên gia nhấn mạnh, học nhanh có thể phù hợp trong ngành dịch vụ đơn giản như làm đẹp, spa, hoặc các công việc thao tác dễ dàng, không đòi hỏi kiến thức phức tạp. Thạc sĩ Trần Phương, Hiệu trưởng Trường trung cấp Việt Giao, cho biết trong bối cảnh thị trường lao động biến động liên tục, học viên trẻ nhận ra rằng kỹ năng thực tế, tay nghề vững vàng mới là yếu tố quyết định thành công. “Không phải ai cũng có điều kiện học dài hạn 3-4 năm. Với các khóa ngắn 3-6 tháng hoặc 1 năm, họ có thể tiết kiệm chi phí, thời gian, tiếp cận nghề nghiệp nhanh hơn,” ông nói.

Phân biệt “HỌC NGHỀ” VÀ “RA NGHỀ”

Nhiều quảng cáo hút khách với các lời hứa như “ra nghề sau 120 giờ,” “thành thạo sau 3 tháng,” hay “có việc làm ngay,” nhưng các chuyên gia cảnh báo, đó chỉ là chiêu thức thu hút. Thực tế, để thực sự thành thạo và làm nghề độc lập, học viên cần thời gian trải nghiệm thực tế, thực hành liên tục, thậm chí phải qua môi trường doanh nghiệp.

Thạc sĩ Trần Phương nhấn mạnh: “Cần phân biệt rõ giữa học nghề và ra nghề. Học nghề trong vài tháng chỉ giúp nắm nền tảng, còn để thực sự hành nghề tốt, cần thời gian thực tập và rèn luyện lâu dài. Nghề nào cũng đòi hỏi sự kiên trì, lặp đi lặp lại và trải nghiệm đa dạng tình huống.”

Theo thạc sĩ Võ Thị Mỹ Vân, việc học vài tháng để đạt kỹ năng cơ bản có thể khả thi, nhưng chỉ đủ để thực hiện thao tác limit, phụ thuộc nhiều vào hướng dẫn của người khác. Người học chưa đủ năng lực trở thành thợ chính, kỹ thuật viên độc lập, dễ bị đào thải khi yêu cầu công việc đổi thay.

LỢI ÍCH VÀ HẠN CHẾ CỦA ĐÀO TẠO NGẮN HẠN

Các ngành nghề ngắn hạn như làm đẹp, spa, nhà hàng, ẩm thực phù hợp hơn với đào tạo nhanh, vì thao tác đơn giản, không yêu cầu kiến thức nền tảng quá sâu. Ngược lại, các ngành công nghiệp cao như cơ khí, công nghệ cao, y tế đòi hỏi đào tạo dài hạn, xây dựng nền tảng vững chắc, kiến thức chuyên môn sâu rộng.

Chương trình đào tạo linh hoạt, theo module, giúp người học nâng cao hoặc liên thông dễ dàng, như việc học nghề bếp kết hợp lớp ngắn hạn và trung cấp, bỏ trễ quá trình, nhưng vẫn có thể phát triển lâu dài.

Chuyên gia khuyến nghị, người chọn học sơ cấp cần chọn các cơ sở uy tín, có pháp nhân rõ ràng để đảm bảo về chất lượng và chứng chỉ. Đào tạo ngắn hạn là cách giúp người học nhanh chóng có việc làm, còn đào tạo dài hạn là con đường phát triển bền vững, nâng cao tay nghề.

Trong bối cảnh đó, Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM đề xuất mô hình tích lũy tín chỉ, liên thông, kết hợp đào tạo kép, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường, đồng hành cùng doanh nghiệp trong phát triển nhân lực chất lượng cao. Các chuyên gia nhấn mạnh: lựa chọn phù hợp giữa ngắn hạn và dài hạn là chìa khóa quyết định thành công bền vững trong nghề nghiệp.