BẠO CHIẾN VỀ QUỸ ĐỜI SỐNG TRONG KHIẾU NẠI VÀ NHỮNG CHIẾC ĐÈN CHỐI NHẬN TIỀN

TAND khu vực 1 – Cà Mau đã đưa ra phán quyết sơ thẩm vào ngày 11.9, tuyên phạt Trần Quốc Việt (55 tuổi), cựu Giám đốc Trung tâm lưu trữ lịch sử tỉnh Cà Mau, 18 tháng tù về tội lập quỹ trái phép. Cùng bị cáo, Đinh Thị Cẩm Nhung (39 tuổi), kế toán trung tâm, bị tuyên án 1 năm tù nhưng cho hưởng án treo. Hai bị cáo đều bị cáo buộc liên quan đến hành vi lập và quản lý quỹ không rõ ràng, gây thiệt hại ngân sách nhà nước hàng trăm triệu đồng.

Theo cáo trạng, Trần Quốc Việt là người chủ mưu, trực tiếp chỉ đạo việc lập và chi tiêu quỹ trái phép, gây thiệt hại hơn 455 triệu đồng cho ngân sách nhà nước. Kế toán Nhung đóng vai trò là đồng phạm giúp sức. Điều đáng chú ý là nhiều cá nhân, tổ chức từng nhận tiền và quà từ “quỹ đời sống” đã thẳng thừng phủ nhận việc nhận tiền mặt. Trong cuộc họp tháng 2.2013, Việt chỉ đạo bằng miệng việc lập quỹ, nguồn gốc chủ yếu từ hoa hồng, khen thưởng, bán giấy vụn cùng tiền thu từ công chỉnh lý tài liệu, nhưng không hề có quy trình kiểm soát, chứng từ hay báo cáo tài chính rõ ràng.

Việc quản lý quỹ do Trần Quốc Việt tự ý chỉ đạo mà không có văn bản, sổ sách, chứng từ hay công khai. Số tiền này được chi cho nhiều mục đích như tiếp khách, du lịch, mua sắm, hoạt động đối ngoại theo quyết định của giám đốc, nhưng cuối năm 2022, khi có yêu cầu công khai, Việt thông báo quỹ đã hết tiền, dẫn đến phát hiện và làm rõ vụ việc.

Nguồn hình thành quỹ trải qua hai khoản chính: khoản 455,418 triệu đồng từ hoa hồng, khen thưởng, bán giấy vụn đúng quy định, nhưng không có phiếu thu nhập vào sổ sách kế toán; khoản 3,608 tỉ đồng từ tiền công chỉnh lý tài liệu, đã được chi hết, trong đó có 1,079 tỉ có chứng từ, còn lại 2,52 tỉ đồng không đủ chứng từ. Trong số này, gần 890 triệu đồng đã được chi cho cá nhân và tổ chức ngoài trung tâm.

Có 49 cá nhân xác nhận không nhận số tiền hơn 484 triệu đồng, trong đó một số chỉ nhận bánh, bia, mứt trong dịp lễ tết chứ không nhận tiền mặt. Một số khác khẳng định không nhận gì dù có xác nhận của kế toán về việc gửi quà, hoặc chỉ nhận các vật phẩm như tranh, máy đánh giày. Đặc biệt, Việt thừa nhận từng nhận 56 triệu đồng từ quỹ, chủ yếu để mua quà và chi phí liên quan đến công tác chỉnh lý tài liệu, hoặc “nhường” gói thầu cho các công ty khác.

Trong số các cá nhân, có 8 người xác nhận đã nhận hơn 151 triệu đồng, trong đó có những trường hợp nhận thấp hơn nhiều so với bảng kê như N.H.D nhận 1,128 triệu đồng trên bảng kê 2,128 triệu; L.T.H nhận 1,5 triệu đồng trên kê 8 triệu; L.M nhận 2 triệu đồng trong khi kê tới 26,55 triệu. Các cơ quan, tổ chức khác xác nhận đã nhận các vật phẩm, máy móc trị giá khoảng 55 triệu đồng.

Về nguồn tiền 3,604 tỉ đồng từ tiền công chỉnh lý tài liệu, cáo trạng nêu rõ, phần lớn không liên quan đến ngân sách nhà nước, nên không cấu thành tội lập quỹ trái phép. Tuy nhiên, phần còn lại 2,529 tỉ đồng đã gây thiệt hại cho các cá nhân nộp tiền từ nguồn thu chỉnh lý tài liệu. Trần Quốc Việt với vai trò chỉ đạo các khoản chi đã phải chịu trách nhiệm bồi thường cho các cá nhân liên quan, do số tiền này là tranh chấp dân sự.

Trong tổng thể, vụ việc này phản ánh rõ nét về cách quản lý thiếu minh bạch, việc lập quỹ trái phép và các tranh chấp liên quan đến số tiền bị nghi ngờ gây thiệt hại. Các cá nhân liên quan đều phủ nhận nhận tiền mặt, chỉ xác nhận nhận vật phẩm hoặc không nhận gì. Tại phiên tòa, các bị cáo đều thừa nhận hành vi của mình, đồng thời nhấn mạnh rằng những khoản tiền chủ yếu từ hoạt động tự phát và không liên quan đến ngân sách nhà nước, nhưng hành vi chi tiêu và quản lý không rõ ràng đã dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng.