DỰ ÁN XÂY DỰNG TRỤ SỞ BỘ NGOẠI GIAO: ĐAU ĐẦU VÀNG ĐÁNG TIẾC SAU HÀN NỮA NĂM CHỜ ĐỢI
Dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao tại đường Lê Quang Đạo, Hà Nội bắt đầu khởi công từ tháng 8.2009. Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ, công trình mới chỉ hoàn thành một phần nhỏ, phần còn lại đang bị bỏ không, gây lãng phí lớn cho ngân sách nhà nước. Trong kết luận mới đây, Thanh tra Chính phủ xác định hàng loạt vi phạm về quy trình, nghiệm thu, đấu thầu và ký hợp đồng liên quan, khiến dự án đứng trước nguy cơ thât thoát hàng trăm tỷ đồng.
Theo Thanh tra Chính phủ, việc thi tuyển phương án kiến trúc, lập và phê duyệt dự toán, ký kết các gói thầu, thuê tư vấn nước ngoài đều vi phạm quy trình, dẫn đến nguy cơ thiệt hại hơn 127 tỉ đồng cho ngân sách. Thêm vào đó, việc để dự án ngừng thi công theo từng giai đoạn hơn 10 năm gây ra sự lãng phí lớn về tài nguyên và vốn đầu tư, tính đến nay đã chi hơn 4.000 tỉ đồng cho dự án.
BỘ NGOẠI GIAO ĐỀ NGHỊ CHUYỂN DỰ ÁN VỀ PVN VÀ XÂY TRỤ SỞ MỚI
Tháng 7.2025, Bộ Ngoại giao báo cáo về dự án để phục vụ thanh tra. Trong đó, bộ này kiến nghị tạm dừng chủ trương đầu tư, xử lý các vướng mắc liên quan đến vật tư, thiết bị tồn kho, chấm dứt hợp đồng và thanh lý để tính toán lại giá trị tài sản công. Đồng thời, đề xuất khởi động lại tổ công tác của Thủ tướng về việc chuyển dự án sang Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN).
Ngoài ra, Bộ Ngoại giao cũng đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét phương án xây dựng trụ sở mới tại địa điểm phù hợp hơn để đảm bảo tiến độ và hiệu quả. Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra, Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh đã xác định dự án có các hạng mục đặc biệt, trong đó, phần mở rộng về tổng mức đầu tư từ gần 3.500 tỉ lên tới gần 7.000 tỉ, chủ yếu do phát sinh các chi phí liên quan đến đặc thù công trình chưa được chứng minh rõ ràng.
Thanh tra cũng chỉ rõ, các nội dung phát sinh này làm tăng chi phí mà chưa có tài liệu rõ ràng xác minh tính đặc thù, gây thêm bối rối trong quá trình kiểm toán, làm nền tảng để xác định chính xác giá trị đầu tư tiếp theo.
XÉT XỬ VỤ VI PHẠM TRONG QUẢN LÝ VÀ ĐẦU TƯ
Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, chủ đầu tư và các đơn vị liên quan đã có nhiều vi phạm nghiêm trọng, diễn ra từ giai đoạn chuẩn bị dự án. Các vi phạm này bao gồm chỉ định thầu trái phép, ký hợp đồng vượt mức cho phép, ký hợp đồng thuê tư vấn nước ngoài sai quy trình và gây thiệt hại đáng kể ngân sách nhà nước.
Trong số các vi phạm, đáng chú ý là việc Bộ Ngoại giao đã tổ chức chỉ định thầu và ký hợp đồng cho 20 gói thầu với giá trị vượt hơn 904 tỉ đồng so với tổng mức đầu tư phê duyệt, gây lấn chiếm và thất thoát ngân sách. Đồng thời, công tác thẩm tra, phê duyệt dự toán bị trùng lặp, gây thiệt hại hơn 42,9 tỉ đồng.
Ngoài ra, việc ký hợp đồng thuê tư vấn nước ngoài, hợp đồng phê duyệt chi phí giám sát cũng có nhiều vi phạm, khiến ngân sách thêm phần thiệt hại, tính ra lên đến gần 79,2 tỉ đồng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ và uy tín của dự án.
TIẾP TỤC XỬ LÝ VỤ VI PHẠM
Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ liên quan đến các vi phạm này đến Bộ Công an để tiến hành điều tra, xử lý theo thẩm quyền. Trong đó, các sai phạm liên quan đến chỉ định thầu sai quy định, ký hợp đồng trái phép và gây thiệt hại ngân sách đã được đưa rõ ra, điển hình như việc ký hợp đồng với giá trị vượt quá nhiều so với dự toán đã phê duyệt, hay việc ký hợp đồng thuê tư vấn nước ngoài và các khoản chi phí liên quan khác.
Sự chậm trễ, lãng phí kéo dài nhiều năm của dự án không chỉ gây tổn thất lớn về tài chính mà còn ảnh hưởng xấu đến uy tín của Bộ Ngoại giao trong công tác quy hoạch và đầu tư công.