DOANH NGHIỆP VIỆT NAM NGUYÊN VỤ, DOANH NHÂN MỸ ĐAU ĐỚN CHIẾC NHÀ MÁY CÁ NGỪ BÓNG TÁC

Hơn một thập kỷ trôi qua, kể từ ngày chính thức bị khởi tố và tạm giam, công ty USPC của doanh nhân người Mỹ Byron Scott McLaughlin ngày càng trở nên hoang tàn, bị bỏ hoang và đẩy vào bướccùng cực của sự tan rã vì vụ việc liên quan đến bà Nguyễn Thị Minh Trang và thương vụ cá ngừ Việt Nam. Tại sao một doanh nghiệp từng là niềm tự hào của ngành hải sản Việt Nam lại rơi vào cảnh đổ vỡ, để lại bao nỗi đau và hệ lụy kéo dài?

CÁI NHÌN ĐẦU VÀO VỤ ÁN VÀ TÒA ÁN 13 NĂM CHONG CHỜ

Tháng 11 năm 2014, bà Nguyễn Thị Minh Trang, Phó tổng giám đốc của USPC, bị bắt giữ vì các cáo buộc trốn thuế, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản liên quan đến thương vụ hợp tác gia công và xuất khẩu gần 11 tấn cá ngừ đông lạnh giữa USPC và Công ty cổ phần Tuna Fish Bình Định. Đầu năm 2015, ông Byron McLaughlin, Tổng giám đốc người Mỹ, bày tỏ nỗi đau qua báo chí, mong muốn cứu vãn sự nghiệp và thể diện của doanh nghiệp đồng thời cầu cứu các cơ quan chức năng.

Trong suốt quá trình tố tụng kéo dài, nhiều diễn biến diễn ra, từ việc bà Trang được thay thế biện pháp tạm giam sang bảo lãnh, đến các tranh chấp pháp lý về nguồn gốc, thuế và quyền lợi của các bên liên quan. Các kết quả giám định khẳng định nghĩa vụ thuế nhập khẩu thuộc về công ty USPC, không phải của cá nhân bà Trang. Tuy nhiên, các cáo buộc về trốn thuế và chiếm đoạt hàng vẫn tiếp tục gây tranh cãi, kéo dài gần 13 năm.

NHỮNG ĐỔI THAY VÀ HOANG TÀN CỦA NHÀ MÁY CÁ NGỪ

Năm 2002, ông Byron cùng các cộng sự đã bỏ ra hơn 3,2 triệu USD để xây dựng nhà máy chế biến cá ngừ quy mô lớn, tạo việc làm cho hơn 500 người và xuất khẩu đi hơn 40 quốc gia. Vào thời điểm đỉnh cao, giá trị nhà máy ước tính lên tới 10 triệu USD. Không khí nhộn nhịp, sôi động của xưởng chế biến nay đã lặng lẽ, chìm trong bóng tối và hoang tàn khi hàng trăm máy móc đắt tiền nằm trơ trọi, nằm chờ được rao bán tháo

“Tôi đã bỏ công sức, tiền bạc, niềm tin vào Việt Nam để rồi chứng kiến công trình của mình bị bỏ hoang chỉ vì những tranh chấp pháp lý kéo dài. Không thể tin nổi khi chỉ trong chớp mắt, mọi thứ đều sụp đổ,” ông Byron chia sẻ trong niềm xót xa. Từ một nhà máy hiện đại, nhà xưởng giờ chỉ còn lại những phế tích, tượng trưng cho sự sao lãng và bất công của hệ thống pháp lý Việt Nam.

NỖI ĐAU KHÔNG CHỮA ĐỔI CỦA DOANH NHÂN NƯỚC NGOÀI

Suốt hơn 13 năm kiên trì chiến đấu, ông Byron vẫn giữ niềm tin vào tiềm năng của cá ngừ Việt Nam. “Tôi vẫn tin vào đất nước này, vào khả năng hồi sinh của doanh nghiệp. Nhưng thực tế, sự việc này đã làm tôi kiệt quệ về thể chất và tinh thần,” ông than thở. Ông hy vọng các cơ quan chức năng sẽ xem xét lại vụ án để công bằng được thực thi, xóa bỏ sự oan sai và khôi phục danh dự cho doanh nghiệp của mình.

VẤN ĐỀ TƯƠNG LAI VÀ NHỮNG BÀI HỌC ĐẮT GIÁ

Dù đã nhiều năm trôi qua, những câu chuyện về vụ án, về sự tan rã của nhà xưởng trị giá hàng triệu USD vẫn còn để lại nhiều bài học đắt giá trong ngành hải sản. Sự thiếu minh bạch, chậm trễ và tranh chấp pháp lý kéo dài đã khiến một doanh nghiệp Việt mất đi cơ hội phát triển và trở thành gánh nặng cho chính những người sáng lập.

Câu chuyện của USPC, của ông Byron và bà Trang là minh chứng rõ nét cho những hệ lụy từ những xung đột pháp lý chưa rõ ràng và quyền lợi chưa được bảo vệ đúng mức, đồng thời là bài học về việc quản lý, giám sát doanh nghiệp và bảo vệ nhà đầu tư trong môi trường kinh doanh Việt Nam.